Przez zawarcie umowy dochodzi do złożenia dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli, ustalenia praw i obowiązków stron a także zawiązania tzw. węzła prawnego.

Media

Umowa pisemna jest bardzo ważnym dokumentem dla stron, gdyż zawiera informacje o stosunku prawnym, a także może stanowić dowód przysługiwania stronom określonych praw i obowiązków.

Jakie elementy powinna zawierać umowa?

Określenie rodzaju umowy

Pierwszym elementem umowy jest jej nazwa, która powinna jasno i precyzyjnie wskazywać, jaki rodzaj umowy został zawarty.

Nazwa umowy powinna znajdować na górze pierwszej strony dokumentu.

Należy pamiętać, że o rodzaju zawartej umowy decyduje jej treść, a nie nazwa.
To postanowienia umowne wskazują, jaki rodzaj umowy sporządzono.

Oznaczenie daty i miejsca zawarcia umowy

Wskazanie daty i miejsca zawarcia umowy ma znaczenie dla identyfikacji umowy czy też np. ustalenia jaki jest termin wymagalności świadczeń, określenia terminu przedawnienia roszczeń.

Przykład:
„Zawarta 24 sierpnia 2020 r. w Poznaniu”

Umowa może także zostać zawarta w dwóch różnych miejscach – na odległość.

Oznaczając miejsce zawarcia umowy można również zawrzeć zapis o tym, gdzie umowa ma zostać wykonana.

Oznaczenie stron umowy

Jest to zapis niezbędny, albowiem określa jakie osoby zawarły umowę – są jej stronami.

Przy oznaczaniu strony należy podać takie informacje jak: imię i nazwisko lub nazwa podmiotu, adres zamieszkania lub siedziby (ewentualnie adres do doręczeń), numer PESEL lub numer KRS spółki oraz NIP – w przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą, ewentualnie numer dowodu osobistego.

W przypadku zawierania umowy z podmiotem gospodarczym powinno się wskazać sposób jego reprezentacji i osobę lub osoby zawierające umowę w jego imieniu.

Oświadczenia stron

Oświadczenia stron są podstawowym elementem umowy. Precyzują przedmiot umowy oraz wskazują uprawnienia i zobowiązania stron.

Przy sporządzaniu tej części umowy należy być bardzo dokładnym. Wszelkie postanowienia powinny być opisane precyzyjnie i szczegółowo, aby w przyszłości nie powstały wątpliwości co do ich interpretacji.

Oświadczenia stron określają zobowiązania stron wobec siebie oraz uprawnienia jakie płyną z zawartej umowy.

Przykład:
„Sprzedający oświadcza, że ...”

W wielu umowach należy precyzyjnie określić przedmiot umowy.

Przykład:
„Wydzierżawiający oświadcza, że jest właścicielem nieruchomości gruntowej o powierzchni 500 m2 położonej w Poznaniu przy Bez nazwy 1, dla której Sąd Rejonowy Poznań –Stare Miasto w Poznaniu prowadzi księgę wieczystą KW nr PO1P/00000000/0, zabudowanej budynkiem składającym się z dwóch kondygnacji o powierzchni 200 m2, który w dalszej części niniejszej Umowy będzie określany jako Przedmiot dzierżawy.”

Kolejny zapis umowy dotyczy świadczeń stron.

Przykład:
„Wydzierżawiający oddaje Dzierżawcy do używania i pobierania pożytków Przedmiot dzierżawy z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej.”

Następnie w umowie należy wskazać, jak będą spełnione świadczenia, jaki jest termin płatności (ewentualne rozłożenie zobowiązania na raty) a także podać numer rachunku bankowego czy termin wydania przedmiotu umowy.

Przykład:
„Dzierżawca zobowiązuje się do uiszczania Wydzierżawiającemu czynszu dzierżawnego w kwocie 1 000,00 zł (słownie: jeden tysiąc 00/100 złotych) miesięcznie płatnego z góry do dziesiątego dnia każdego miesiąca przelewem na rachunek bankowy Wydzierżawiającego.”

Poszczególne postanowienia umowy i ich szczegółowość będą zależne od rodzaju zawartej umowy oraz ustaleń stron

Czas obowiązywania umowy

Umowa może obowiązywać w ściśle odkreślonym przedziale czasu albo na czas nieokreślony.

Przykłady:
„Umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony.”
„Umowa będzie obowiązywać do 31 grudnia 2020 r.”

Określenie sposobu rozwiązania umowy

Stosowny zapis w umowie pozwoli jednej ze stron lub obu (wielu) stronom na rozwiązanie umowy, gdy nie jest możliwe dokonanie tego za porozumieniem stron.

Przykład:
„Każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszą Umowę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia.”

Odpowiedzialność stron

W umowie powinny znaleźć się zapisy dotyczące odpowiedzialności stron np. z tytułu wad, rękojmi, gwarancji, itp., na podstawie których jedna strona będzie mogła dochodzić od drugiej strony roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.

Uzupełnienie treści umowy przez przepisy prawa

W umowie powinno być podane jakie akty prawne (np. ustawy) regulują stosunek prawny zawarty przez strony.

Przykład:
„W sprawach nieuregulowanych w niniejszej Umowie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.”

Sprzeczność umowy z przepisami prawa

Umowa sprzeczna z przepisami prawa lub mająca na celu ich obejście jest nieważna, chyba, że przepis szczególny będzie stanowić o innym skutku.

Jeżeli część postanowień umowy jest dotknięta nieważnością, to w pozostałej części pozostaje ona w mocy.

Postanowienia końcowe umowy

Na postanowienia końcowe umowy składa się szereg różnych zapisów dotyczących np.: formy składania przez strony oświadczeń w jej wykonaniu jak również co do zmiany bądź rozwiązania, sposobu rozwiązywania sporów (np. w drodze mediacji lub arbitrażu) i właściwości sądu do rozpoznania sprawy oraz inne.

Przykłady:
„Wszelkie zmiany niniejszej Umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.”
„Wszelkie spory wynikające z realizacji niniejszej Umowy będą rozstrzygane przez Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu.”
„Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze Stron.”


Każda umowa powinna być precyzyjna i zgodna z przepisami prawa.

Przedstawione powyżej elementy umowy zostały podane jako przykładowe, gdyż ich rodzaj i poszczególne zapisy są zależne od typu umowy, albowiem każdy stosunek zobowiązaniowy jest indywidualny i cechują go różne postanowienia.

radca prawny Jan Jarzyński – Partner w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy
Piotr Jarzyński – Partner w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy