Skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego przysługuje wyłącznie na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej, o którym mowa w art. 12 § 2 Kodeksu wyborczego, dotyczące podziału gminy na stałe obwody do głosowania – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.

Przy czym sąd rozpatrując sprawę nie wziął w ogóle pod rozwagę kwestii pandemii. Posłużył się wyłącznie wykładnią przepisów kodeksu wyborczego.

Komisarz wyborczy utworzył na obszarze gminy miejskiej trzy odrębne obwody do głosowania. Ustalił, że głosować można na terenie Domu Pomocy Społecznej i dwóch szpitali. W postanowieniu nadał im numery, określił granice oraz siedziby.

9 kwietnia 2020 r., do PKW za pośrednictwem poczty elektronicznej wpłynęła skarga 19 wyborców. Zakwestionowali oni utworzenie obwodu głosowania w jednym ze szpitali, bo według nich naraża to pacjentów na pogorszenie stanu zdrowia i utratę życia. Wnieśli o cofniecie postanowienia w tym konkretnym przypadku. Wyborcy wskazali, że postanowienie jest nie na miejscu w szczególności z uwagi na pacjentów hospicjum, którzy z racji podeszłego wieku należą do grupy podwyższonego ryzyka w związku z epidemią COVID - 19.

Państwowa Komisja Wyborcza pozostawiła skargę bez rozpoznania. Komisja wskazała, że zgodnie z art. 12 § 13 Kodeksu wyborczego na postanowienie komisarza wyborczego m.in. dotyczące utworzenia odrębnych obwodów głosowania w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych oraz w oddziałach zewnętrznych takich zakładów i aresztów, wyborcom (w liczbie co najmniej 15) przysługuje prawo wniesienia skargi do PKW w terminie 3 dni od daty podania ich do publicznej wiadomości.

Okazało się, jednak że postanowienie zostało podane do wiadomości publicznej na stronie internetowej 3 kwietnia 2020 r. Natomiast skarga wpłynęła 9. za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Państwowa Komisja Wyborcza w uchwale stwierdziła, że z uwagi na art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego - skarga wniesiona pocztą elektroniczną nie spełnia przepisanych prawem warunków pozwalających na jej merytoryczne rozpoznanie. Nie może to zostać uznana za skuteczną. Ponadto pismo nawet w formie elektronicznej wpłynęło do Komisji po upływie terminu.

Wyborcy postanowili poskarżyć się do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Postanowieniu PKW zarzucili naruszenie Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej poprzez jej niezastosowanie, co naraża na utratę życia lub pogorszenie stanu zdrowotnego pacjentów oraz kodeksu wyborczego poprzez pominiecie wniosku złożonego w tej sprawie, przez kierującego zakładem leczniczym.

Skarżący wnieśli o unieważnienie utworzenia obwodu do głosowania.

23 kwietnia 2020 NSA odrzucił skargę jako niedopuszczalną.

Sąd przypomniał, że zgodnie z kodeksem wyborczym głosowanie w wyborach przeprowadza się w stałych i odrębnych obwodach głosowania utworzonych na obszarze gminy. Podziału na stałe obwody głosowania dokonuje komisarz wyborczy. On też może utworzyć odrębny obwód głosowania w zakładzie leczniczym, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie śledczym, jeżeli w dniu wyborów będzie w nim przebywać, co najmniej 15 wyborców.

NSA opisał też jak zakwestionować utworzenie obwodu.

Według przepisów, na postanowienia komisarza wyborczego przysługuje prawo wniesienia skargi do Państwowej Komisji Wyborczej, w terminie 3 dni od daty podania ich do publicznej wiadomości. PKW rozpoznaje sprawę w ciągu 5 dni i wydaje postanowienie, które można, w terminie 3 dni od daty podania tego postanowienia do publicznej wiadomości. NSA dodał, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym, a od orzeczenia sądu nie przysługuje środek prawny.

NSA rozstrzygnął, że skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego przysługuje wyłącznie na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej dotyczące podziału gminy na stałe obwody głosowania. Natomiast na postanowienie PKW w sprawie postanowienia komisarza o utworzeniu odrębnego obwodu głosowania w zakładzie leczniczym, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie śledczym oraz w oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu skarga do NSA nie przysługuje.

Sąd na marginesie wskazał, że Państwowa Komisja Wyborcza pozostawiła skargę bez rozpoznania, gdyż została wniesiona po upływie ustawowego terminu.

Postanowienie NSA, sygn. II OKW 2/20