Tarcza a zrównoważony odpoczynek dobowy. Co może zrobić pracodawca?

Tarcza a zrównoważony odpoczynek dobowy. Na pytania czytelników odpowiada ekspert.

1. Czy skrócony odpoczynek dobowy do ośmiu godzin może być przewidziany w harmonogramie czasu pracy?

Artykuł 15zf specustawy o COVID-19 wskazuje na możliwość ograniczenia nieprzerwanego odpoczynku dobowego, nie odnosząc się do tego, czy można zaplanować taki odpoczynek, czy ma to być decyzja wynikająca z sytuacji ad hoc, czyli najczęściej nadgodzin, które wynikają z konieczności zastąpienia osób nieobecnych w pracy. W praktyce możliwe są zatem trzy sytuacje – zaplanowanie skróconego odpoczynku w harmonogramie czasu pracy, skrócenie odpoczynku przez zmianę harmonogramu wprowadzaną w trakcie okresu rozliczeniowego albo skrócenie odpoczynku na podstawie polecenia wykonania pracy w nadgodzinach ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy.

Tarcza: Czy obniżenie wymiaru czasu pracy wymaga wprowadzenie do umów limitów godzin ponadwymiarowych?

2. Czy o zrównoważeniu odpoczynku dobowego decyduje jednostronnie pracodawca? Czy pracownik ma wpływ na jego termin?

Zrównoważenie odpoczynku jest obowiązkiem pracodawcy i pracownik nie ma w tym zakresie wpływu na termin zrównoważenia. Zatem data, kiedy odpoczynek zostanie oddany, zależy wyłącznie od pracodawcy lub w praktyce od przełożonego pracownika mającego uprawnienia do zarządzania czasem pracy.

3. Czy odpoczynki dobowe muszą być równoważone w kolejności, czy pracownik może złożyć wniosek o cały dzień wolny z tego tytułu?

Z art. 15zf specustawy o COVID-19 nie wynika obowiązek równoważenia odpoczynków w kolejności, lecz nakazywałaby to logika – aby uniknąć naruszeń przepisów o czasie pracy, a tym samym popełnienia wykroczenia. W praktyce najłatwiej jest przyjąć, że oddajemy odpoczynki historycznie po datach. Pracownik nie ma wpływu na decyzję pracodawcy co do terminu zrównoważenia mu odpoczynku, co nie wyklucza jednak złożenia wniosku w tym zakresie, który nie będzie wiążący dla pracodawcy. Nie ma przy tym przeciwwskazań prawnych, aby udzielić pracownikowi całego dnia wolnego od pracy z tytułu równoważenia odpoczynku za kilku dni roboczych, w których był on krótszy niż 11 godzin.