Z 800 zł do 1000 zł wzrośnie próg dochodowy obowiązujący przy wnioskowaniu o wsparcie z Funduszu Alimentacyjnego (FA) na nowy okres świadczeniowy, który zacznie się 1 października br. W kolejnych latach jego kwota będzie podlegać automatycznej waloryzacji.
Wprowadzenie takiego rozwiązania w ustawie z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 670 ze zm.) przewiduje projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych ze świadczeniami na rzecz rodziny. Zawarta w nim propozycja nowelizacji przepisów ma przeciwdziałać sytuacji, gdy z uwagi na wzrost najniższego wynagrodzenia za pracę matki samotnie wychowujące jedno dziecko, które otrzymują pensję w takiej wysokości, byłyby pozbawiane pieniędzy z FA. Tak mogłoby się stać w tym roku, bo przy ubieganiu się o finansowe wsparcie na okres świadczeniowy, który zacznie się 1 października, będą uwzględniane dochody z 2019 r. W przypadku braku podwyżki progu wynoszącego obecnie 800 zł na osobę w rodzinie, samotni rodzice nie otrzymaliby świadczeń z funduszu na nowy okres. Wejście w życie zmian pozwoli uniknąć tego scenariusza.
Co więcej, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, o których pisaliśmy na łamach DGP („Pomoc dla samotnych rodziców”, nr 43/20) w projekcie jest mowa o corocznej waloryzacji kryterium dochodowego. Po raz pierwszy będzie ona miała miejsce w 2021 r., a sama podwyżka będzie się odbywać w oparciu o wskaźnik waloryzacji, którym będzie procentowy wzrost najniższego wynagrodzenia w kwocie obowiązującej od 1 stycznia roku poprzedniego, w stosunku do wysokości minimalnej płacy sprzed dwóch lat. W praktyce będzie to wyglądać w ten sposób, że w przyszłym roku kryterium zostanie podniesione o tyle procent, o ile wzrosła najniższa pensja w 2020 r. w porównaniu do 2019 r. W związku z tym, że minimalna płaca w br. jest o 15,6 proc. wyższa niż w poprzednich 12 miesiącach, to próg dochodowy przy wnioskowaniu o świadczenia z FA na okres zaczynający się 1 października 2021 r. będzie wynosić 1156 zł (podobny mechanizm waloryzacji jest stosowany przy podwyższaniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego).
– Takie rozwiązanie nie spowoduje wzrostu liczby osób uprawnionych do świadczeń z funduszu. Pozwoli jedynie zahamować tendencję spadkową, jaką obserwujemy w ostatnich latach – mówi Natalia Siekierka, kierownik działu świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu.
W projekcie ustawy znalazły się również sygnalizowane wcześniej zmiany, które mają przyspieszyć rozpatrywanie przez wojewodów spraw o świadczenia rodzinne oraz o 500 zł na dziecko, gdy są objęte unijnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Chodzi tutaj o wnioski, z których wynika, że jeden z rodziców pracuje poza Polską i konieczne jest ustalenie państwa właściwego do wypłaty świadczeń. Problem w tym, że procedury z tym związane często trwają wiele miesięcy i w tym czasie rodzice są pozbawieni finansowego wsparcia. Szybszemu załatwianiu takich spraw ma służyć m.in. zmiana zakładająca, że jeżeli posiadana przez wojewodę dokumentacja będzie świadczyć o tym, że Polska jest krajem właściwym do wypłaty świadczeń w pierwszej kolejności, to będzie wydawał decyzję (w świadczeniach rodzinnych) lub rozstrzygnięcie (w programie 500+) niezwłocznie – bez konieczności zwracania się lub oczekiwania na odpowiedź ze strony instytucji zajmującej się koordynacją w innym państwie UE. Dodatkowo zniesiony zostanie wymóg wcześniejszego uchylenia prawa do świadczeń przez gminę w momencie, gdy w trakcie ich pobierania okaże się, że zastosowanie mają unijne przepisy. Decyzja lub rozstrzygnięcie wojewody w tej sprawie będzie bowiem stanowić jednocześnie uchylenie z mocy prawa tej podjętej przez jednostkę samorządową.
– Taka propozycja faktycznie powinna wpłynąć na skrócenie czasu rozpatrywania wniosków, zwłaszcza że teraz oczekiwanie przez wojewodę, aż uchylimy decyzję lub rozstrzygnięcie, niepotrzebnie go wydłużały – wskazuje Magdalena Rynkiewicz-Stępień, zastępca dyrektora Miejskiego Centrum Świadczeń w Opolu.
Inna zmiana, która również ma na celu uproszczenie oraz przyspieszenie procedur, sprowadza się do tego, że w zakresie spraw o świadczenia rodzinne oraz wychowawcze objętych przepisami o koordynacji wyłączone będzie stosowanie art. 37 kodeksu postępowania administracyjnego, który daje rodzicowi prawo do złożenia ponaglenia na zbyt opieszałe załatwianie jego wniosku. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) tłumaczy, że obsługa takich pism stanowi dodatkowe obciążenie administracyjne dla pracowników urzędów wojewódzkich, bo czas, który mogliby poświęcić na merytoryczne rozpatrzenie sprawy, tracą na zajmowanie się ponagleniami.
211 tys. dzieci będzie otrzymywać świadczenia z FA od października br., jeśli nie zmieni się kryterium dochodowe
225 tys. świadczeń z FA może być wypłacanych od października br., o ile próg dochodowy wzrośnie do 1000 zł
1,14 mld zł będzie kosztować w tym roku wypłata świadczeń z FA (z uwzględnieniem podwyższonego od października kryterium)
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy