Wykonawcy zamówienia publicznego nie wolno obciążać kosztami wykonania dodatkowych prac, niewymienionych w umowie ani dokumentacji technicznej zamówienia, jeżeli z tejże umowy lub dokumentacji nie wynikało, że muszą one być zrealizowane – uznał Sąd Najwyższy.
Sprawa dotyczyła powództwa o zapłatę ponad 430 tys. zł, jakie wytoczyła przeciwko spółce Gdańska Infrastruktura Wodno-Kanalizacyjna firma C. z tytułu „nadprogramowych” robót budowlanych. Powódka przed kilku lat wygrała bowiem przetarg i była wykonawcą instalacji sanitarnej i kanalizacyjnej realizowanej w jednej z dzielnic Gdańska.
Częścią dokumentacji przetargowej oraz późniejszej umowy była dokumentacja projektowa wraz z przygotowanymi wcześniej materiałami geotechnicznymi. Z nich wynikało, że na trasie budowanego kolektora kanalizacyjnego mogą znajdować się wody gruntowe, w związku z czym konieczne będzie przeprowadzenie prac odwodnieniowych. Jednak z dokumentacji wynikało, że prace te powinny być przeprowadzone w kilku punktach budowy. Firma C., zgodnie z umową i projektem instalacje odwodnieniowe w wyznaczonych punktach wykonała, ale w toku prac okazało się, że wody gruntowe gromadzą się praktycznie na całej długości planowanego i budowanego kolektora kanalizacyjnego. W efekcie firma musiała wykonać prace odwodnieniowe praktycznie na całej długości kanału. To spowodowało lawinowy wzrost kosztów po stronie wykonawcy, który – po zakończeniu pracy – oszacował wartość dodatkowych prac, nieprzewidzianych w umowie i zażądał zapłaty 430 tys. zł. GIWK odmówił jednak zapłaty. Sprawa trafiła więc do sądu.
Dwa lata więzienia za ksero dowodu
Dwa lata więzienia za ksero dowodu

Zobacz również
Sądy tak I, jak i II instancji orzekały podobnie, oddalając powództwo i apelację. Już sąd I instancji uznał, że wykonawca otrzymał kompletną dokumentację prac, dokonał inspekcji terenu, a więc znał stan gruntów na trasie budowanych instalacji. A skoro jest profesjonalistą, to powinien być przygotowany na takie ewentualności, jakie przytrafiły się w toku pracy. Tym samym ponosił ryzyko wykonywanych prac. A więc wynagrodzenie mu się nie należy.
Diametralnie inne zdanie miał Sąd Najwyższy, który uchylił wyrok apelacyjny i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy. Zdaniem SN nie można zgodzić się z opinią powodowej spółki, że w tych warunkach sprawy wszelkie ryzyko obciąża wykonawcę, gdyż wszelkie konieczne informacje i dane znajdowały się w dokumentacji budowlanej, która została precyzyjnie przygotowana. Zdaniem SN – tak nie było.
Pozwana spółka komunalna wykonała bowiem odwierty w pewnych miejscach, ale z dokumentacji technicznej i treści zamówienia mogło wynikać, że wykonawca miał zrealizować odwodnienia tylko w tych miejscach, w których to wynikało z projektu. Tak mogło to być odczytane i taką ofertę złożyła strona powodowa.
– Przepisy prawa zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm. – red.), w szczególności art. 29 ust. 1, nakładają na zamawiającego obowiązek jasnego i precyzyjnego przygotowania zamówienia i specyfikacji projektów. Oznacza to bezzasadność obciążania wykonawcy ryzykiem wynikających z niejasnych wytycznych zamówienia, w tym realizowania dodatkowych, nieprzewidzianych prac – powiedział Tomasz Szanciło, sędzia SN.
SN przypomniał, że z akt sprawy wynikało, że powód zgłaszał się do GIWK z prośbą o udostępnienie dokumentacji projektowej, ale otrzymał odpowiedź, że żadnych dodatkowych dokumentów nie uzyska.
– Wykonawca zrealizował więc roboty w wyznaczonym umową zakresie, ale także ponad ten zakres, gdyż nie miał pełnych danych co do uwarunkowań geotechnicznych inwestycji. Nie można natomiast nakładać na powoda obowiązku szacowania wykonania odwodnienia i ustalania, w jakich miejscach powinien dokonywać takie prace, niewskazane w dokumentacji technicznej – stwierdził Szanciło.

orzecznictwo

Wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2019 r., sygn. akt IV CSK 363/18. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia