Odmawiając zwolnienia z opłaty sądowej, Polska naruszyła konwencję – uznał trybunał w Strasburgu.
Ewa Wesołek chciała zaskarżyć wystawiony przeciw sobie nakaz zapłaty na kwotę 156 tys. zł. Jej zdaniem opierał się on na nieważnej umowie pożyczki zabezpieczonej wekslem in blanco. Ze względu na dużą wartość przedmiotu sporu kobieta musiała wnieść wysoką opłatę sądową. Poprosiła o zwolnienie z kosztów sądowych ze względu na trudną sytuację finansową.
Referendarz sądowy uznał, że Wesołek powinna zapłacić 1/3 opłaty sądowej, czyli ok. 2 tys. zł. Sąd rejonowy podtrzymał ten wyrok. Skarżąca ponownie wniosła o zwolnienie z kosztów, argumentując, że jako pozwana nie mogła przewidzieć wysokich kosztów i przygotować się na nie, gdyż to nie ona inicjowała sprawę.
Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w trzech słowach: Będzie znacząco drożej
Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w trzech słowach: Będzie znacząco drożej

Zobacz również
Sąd okręgowy zmniejszył opłatę do 1 tys. zł. Kobieta wystąpiła o zwolnienie po raz trzeci, ale wniosek został odrzucony, gdyż nie różnił się znacząco od poprzedniego. Od tej decyzji skarżąca złożyła apelację, której koszty wynosiły 1,5 tys. zł (następnie decyzją sądu zmniejszone do 1 tys. zł). W wyniku niewniesienia tej opłaty apelacja została odrzucona.
Kobieta skierowała skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), twierdząc, że przez odmowę zwolnienia z kosztów odmówiono jej dostępu do sądu. Nie mogła przez to zaskarżyć nakazu zapłaty od bezpodstawnego weksla. Domagała się od rządu polskiego 334 tys. zł zadośćuczynienia za straty osobiste i majątkowe. Rząd podnosił natomiast, że finalna kwota 1 tys. zł nie była nieproporcjonalna, arbitralna ani zbyt wygórowana.
Dotkliwe kary za złe wyliczenie opłaty sądowej, czyli sięgamy granic absurdu
Dotkliwe kary za złe wyliczenie opłaty sądowej, czyli sięgamy granic absurdu

Zobacz również
Trybunał uznał rację Ewy Wesołek, podkreślając, że to nie ona zainicjowała spór i to nie od niej zależała wysokość opłaty. Przez odmowę zwolnienia z kosztów nie mogła zaskarżyć nakazu zapłaty wydanego wyłącznie na podstawie twierdzeń powoda. Dlatego też sprawy nie zbadał sąd, co stanowi naruszenie art. 6 konwencji. ETPC wskazał też, że polskie władze nie przyłożyły należytej uwagi do faktu, że pozwana nie może zapłacić nawet pomniejszonej opłaty. Finalnie ETPC zmniejszył sumę zadośćuczynienia do 7,8 tys. euro za doznane straty niemajątkowe. Polska musi też zapłacić swojej obywatelce 580 euro kosztów postępowania przed trybunałem.

orzecznictwo

Wyrok ETPC z 13 czerwca 2019 r. w sprawie Wesołek przeciwko Polsce, skarga nr 65860/12.