Właściciele gruntów przy lotniskach będą mieć więcej czasu na zgłoszenie się po odszkodowania. W parlamencie ruszyły prace nad projektem ustawy w tej sprawie.
W marcu zeszłego roku Trybunał Konstytucyjny uznał (sygn. akt K 2/17) za niezgodny z ustawą zasadniczą art. 129 ust. 4 prawa ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 799). Przepis ten przewiduje dwuletni i nieprzywracalny termin, w jakim właściciele mogą domagać się odszkodowania lub wykupu nieruchomości, z których korzystanie w dotychczasowy sposób jest niemożliwe lub istotnie ograniczone w związku z decyzją środowiskową. Termin biegnie od uprawomocnienia się decyzji.
Powodowało to, że osoby nieśledzące zmian w prawie dowiadywały się o decyzji środowiskowej już po rozpoczęciu robót budowlanych, gdy było za późno na wniosek o wykup czy odszkodowanie. Zdaniem TK naruszało to konstytucyjne prawo własności. Przepis straci moc obowiązującą po roku od orzeczenia, czyli 12 marca 2019 r. Do tego czasu parlament powinien przyjąć nowe regulacje w tej sprawie.
12 lutego kwestią tą zajęły się połączone komisje senackie Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Środowiska i Ustawodawcza. Ta ostatnia przygotowała projekt bardzo korzystny dla zainteresowanych właścicieli gruntów. Przewiduje on m.in. przedłużenie terminów zawitych do pięciu lat oraz odnawia terminy wygasłe przed wejściem w życie nowelizacji na kolejne trzy lata.
Propozycja ta została skrytykowana m.in. przez resort środowiska oraz Związek Powiatów Polskich i Sąd Najwyższy. Wcześniej, podczas postępowania przed TK, Sejm w swoim stanowisku broniącym projekt ustawy zwrócił uwagę, że zbyt długie wydłużenie terminów, np. do 10 lat, może blokować przeprowadzanie niezbędnych inwestycji środowiskowych. Zdarza się bowiem, że rozpoczęcie prac następuje dopiero po ustaleniu, ile państwo będzie musiało wypłacić w ramach odszkodowań i przymusowego wykupu.
Z kolei rzecznik praw obywatelskich wskazuje, że nieprzyjęcie ustawy w terminie spowoduje poważne konsekwencje – każdy właściciel nieruchomości będzie bowiem mógł dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych, zgodnie z terminami określonymi w kodeksie cywilnym. Otworzy się też możliwość wznawiania postępowań zakończonych niekorzystnymi wyrokami, opartymi na niekonstytucyjnym przepisie.
