Subskrybuj nas na Youtube
Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa wyraziła gotowość współpracy z Krajową Radą Notarialną przy opracowaniu wzoru upoważnienia do reprezentowania właścicieli rachunków przez osoby trzecie.
Banki i SKOK-i wymagają, by pełnomocnictwo takie było sporządzone na specjalnym formularzu w obecności pracownika danej jednostki. Ogranicza to dostęp do pieniędzy osobom starszym, chorym lub z niepełnosprawnościami, które nie mogą udać się do oddziału banku. Z kolei pracownicy instytucji finansowych nie mogą działać poza jej siedzibami.
Rozwiązaniem mogłyby być pełnomocnictwa notarialne, gdyż rejenci mogą odwiedzać klientów np. w ich mieszkaniach. Jednak wiele banków i SKOK-ów ich nie uznaje. Na problem ten na początku roku zwrócił uwagę rzecznik praw obywatelskich (RPO), do którego skargi w tej sprawie napływają od lat. Biuro RPO nie prowadzi dokładnej statystyki, ale co roku dostaje kilkaset zgłoszeń dotyczących instytucji finansowych.
Stanowisko notariuszy
Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar spytał prezesa Krajowej Rady Notarialnej (KRN) Mariusza Białeckiego, czy wpływały do niej skargi na nierespektowanie notarialnych pełnomocnictw. Chciał też wiedzieć, czy KRN podjęła działania zmierzające do ustalenia wzoru pełnomocnictwa sporządzanego w formie aktu notarialnego, który będzie akceptowany przez instytucje finansowe. Prosił o rozważenie takiej możliwości, jeśli tego nie zrobiła.
KRN odpowiedziała 29 stycznia, że w ostatnich latach nie odnotowała skarg w tej sprawie. Stwierdziła też, że niezrozumiałe jest nierespektowanie przez instytucje finansowe pełnomocnictw w formie aktu notarialnego, gdyż jest on dokumentem urzędowym sporządzonym przez osobę zaufania publicznego.
Rada poinformowała też o piśmie od Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej (spółdzielni zrzeszającej wszystkie SKOK-i w kraju), w którym ta wyraża gotowość do pomocy w opracowaniu takiego wzoru. KRN ma zająć się tą sprawą na najbliższych posiedzeniach. Zaznacza jednak, że tylko inicjatywa ze strony instytucji finansowych może zmienić niepopartą przepisami dotychczasową praktykę.
Zainteresowania problemem nie wykazują ministerstwa. Resort finansów odpowiada nam, że nie otrzymał żadnych skarg w tej sprawie, a uregulowanie tej kwestii leży w zakresie Ministerstwa Sprawiedliwości. Żadne z nich nie prowadzi jednak prac legislacyjnych w tej sprawie.
ZBP wyjaśnia problem…
– Związek Banków Polskich nie wydawał wytycznych zalecających bankom uznawanie tylko pełnomocnictw według własnego formularza, podpisanych w obecności pracownika banku – zapewnia Tadeusz Białek, dyrektor zespołu prawno-legislacyjnego ZBP.
Przyznaje jednak, że to zagadnienie było przedmiotem korespondencji związku m.in. z Komisją Nadzoru Finansowego.
– Główny problem, który pojawia się w związku z działaniem klientów banków przez pełnomocnika, nie dotyczy niewłaściwej formy pełnomocnictwa, ale jego nieprawidłowo określonego zakresu przedmiotowego – tłumaczy.
Wyjaśnia, że zdarzają się przypadki, gdy pełnomocnicy (także profesjonalni) przedkładają bankom pełnomocnictwa ogólne związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz swoich klientów lub pełnomocnictwa procesowe, z których zakresu (treści) nie wynika zakres umocowania, lub których zakres umocowania nie pokrywa się z zakresem żądanych przez nich informacji, w szczególności w przypadku żądania udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową.
– Pełnomocnictwo do udzielenia informacji objętych tajemnicą bankową powinno określać dokładnie, jakiego rodzaju informacje mogą zostać przez bank ujawnione pełnomocnikowi (upoważnionemu) – podkreśla ekspert.
…i deklaruje pomoc
Tadeusz Białek tłumaczy, że banki wymagają pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego lub innej szczególnej jedynie wtedy, gdy przepisy szczególne przewidują taką formę dla ważności czynności prawnej, do dokonania której pełnomocnictwo to zostało udzielone, stosownie do art. 99 par. 1 kodeksu cywilnego.
– Wszelkie odstępstwa od zwykłej formy pisemnej na rzecz surowszej są uwarunkowane koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych w bankach środków oraz realizowanych przez nie transakcji. Zasadniczo zatem nie wymaga to przekazywania pełnomocnictw w formie aktu notarialnego – wyjaśnia ekspert.
Związek Banków Polskich, odpowiadając na pytania DGP, wyraża chęć współpracy z KRN w celu ustalenia wzoru pełnomocnictwa notarialnego uznawanego w bankach. Sygnalizuje jednak, że z uwagi na różnorodność stanów faktycznych i prawnych leżących u podłoża udzielenia pełnomocnictw wypracowanie wzoru może być trudne.
Związek Banków Polskich ws. pełnomocnictw
Artykuł 104 ust. 3 prawa bankowego stanowi, iż banku nie obowiązuje (z zastrzeżeniem ust. 4) zachowanie tajemnicy bankowej wobec osoby, której dotyczą objęte nią informacje. Osobom trzecim informacje te mogą być ujawnione, gdy osoba, której dotyczą, na piśmie upoważni bank do ich przekazania. Pełnomocnictwo takie powinno określać dokładnie, jakiego rodzaju informacje mogą zostać przez bank ujawnione upoważnionemu. Może być ono udzielone jako pełnomocnictwo rodzajowe lub szczególne, jeżeli jego zakres wskazuje na reprezentację klienta przed bankiem lub w sprawie czynności bankowych, a wola ujawnienia informacji stanowiących tajemnicę bankową wynika z treści umocowania.
Pełnomocnictwo ogólne nie jest akceptowane przez banki do udzielenia informacji chronionych tajemnicą bankową z uwagi na nieostre pojęcie czynności zwykłego zarządu (art. 98 kodeksu cywilnego), jak również ze względu na doniosłość tajemnicy bankowej podlegającej ochronie oraz negatywne konsekwencje wynikające z jej ujawnienia. Naruszenie przez bank przepisów w zakresie ujawniania informacji stanowiących tajemnicę bankową skutkuje jego odpowiedzialnością oraz pociąga za sobą sankcje karne wskazane w przepisach prawa bankowego.
