Subskrybuj nas na Youtube
Nowy akt prawny ma dostosować polskie przepisy do unijnych standardów i zastąpić wcześniejszą ustawę z 2000 roku. Założeniem ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, czyli tak zwanej ustawa o AML, jest bowiem wprowadzenie do polskiego porządku prawnego wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 roku, określanej inaczej jako IV Dyrektywy AML. Celem rozporządzenia jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy w unijnym systemie finansowym i wprowadzenie równego traktowania dla transferów pieniężnych wewnątrz państwa, jak i pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
Ustawa o AML jako pierwsza wprowadziła definicję „waluty wirtualnej”. W myśl ustawy walutą wirtualną jest "cyfrowe odwzorowanie wartości", które "jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione, albo może być przedmiotem handlu elektronicznego". Wcześniej ten termin nie występował w polskich aktach prawnych. Na potrzeby wspomnianej ustawy zdefiniowano szereg pojęć (,np. trust), które dotychczas były obce dla polskiego porządku prawnego.
Jedną z najważniejszych zmian jakie wprowadza nowa ustawa jest poszerzenie definicji podmiotów zobowiązanych do jej przestrzegania. Dotychczas pod akt prawny podlegały przede wszystkim instytucje finansowe, w tym banki, fundusze inwestycyjne i firmy ubezpieczeniowe. Natomiast, w świetle nowego rozporządzenia za instytucje obowiązane zostali uznani także notariusze, adwokaci, pośrednicy nieruchomości, czy doradcy podatkowi.
Podmioty prowadzące działalność gospodarczą opartą na obrocie walutami wirtualnymi bądź pośredniczące w wymianie kryptowalut także podlegają nowej ustawie, co oznacza, że nałożono na nie szereg obowiązków, w szczególności: przeprowadzenie i aktualizowanie oceny ryzyka czy implementację procedur umożliwiających weryfikowanie kontrahentów, zarówno osób fizycznych jak i prawnych.
Natomiast, niektóre podmioty, które dotychczas obowiązywała ustawa z 2000 roku, zostaną wyłączone z realizacji przepisów zapisanych w ustawie o AML. Status instytucji obowiązanych wraz z 13 lipca straciły domy aukcyjne, antykwariaty, przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż komisową oraz w zakresie obrotu metalami lub kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi, jeśli w transakcjach gotówkowych nie przekroczyły progu raportowania. Dokument wprowadza zmiany także w tym zakresie: obniża próg raportowania 15 tysięcy Euro do 10 tysięcy.
Jednym z największych wyzwań stojących przed instytucjami obowiązanymi będzie opracowanie i wdrożenie procedury anonimowego zgłaszania naruszeń (ang. whistleblowing). Założeniem tej procedury umożliwienie każdemu pracownikowi czy kontrahentowi anonimowego przekazania odpowiednim organom informacji o potencjalnych czy rzeczywistych nieprawidłowościach.
Ustawa o AML rozszerza także definicję o osobach pełniących funkcje polityczne (PEP) o osoby krajowe. Tym samym, za PEP są uznawane wszystkie osoby, które spełniają określone kryteria, bez względu na miejsce zamieszkania. Innymi słowy, jako PEP definiowane są kluczowe osoby w państwie, m.in. prezydent, parlamentarzyści, sędziowie oraz zarządzający spółkami Skarbu Państwa. Dla przedsiębiorstw oznacza to ogromny wzrost klientów wysokiego ryzyka, których transakcje mają być objęte stałym monitoringiem. Ponadto, podmioty będą musiały pozyskiwać informacje o źródłach pochodzenia funduszy i składników majątku.
Kolejnym wyzwaniem dla przedsiębiorstw ma być dodatkowa weryfikacja osób prawnych. Instytucje obowiązane będą musiały w bardziej dogłębny sposób zbadać strukturę własności i kontroli, nie tylko pobierając oświadczenie o beneficjencie rzeczywistym, ale objąć identyfikacją także dane reprezentantów poza danymi osób uprawnionych do rachunków.
Nowa ustawa podwyższa kary pieniężne, m.in. za naruszenie obowiązków określonych w ustawie. Dotychczas, podmioty mogły zapłacić maksymalnie 750 tysięcy złotych. Ten pułap został jednak podniesiony do 5 mln Euro bądź 10 procent obrotu wskazanego w sprawozdaniu za ostatni rok obrotowy. Ustawa wprowadza też szereg kar administracyjnych, od publikacji informacji o naruszeniu przez organizację konkretnych przepisów ustawy o AML, aż po cofnięcie koncesji lub zezwolenia. Instytucja, która nie przestrzega swoich obowiązków w zakresie ustawy, może także zostać wykreślona z rejestru działalności regulowanej.
13 października 2019 roku zacznie obowiązywać jawny i publicznie dostępny Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych, do którego spółki wymienione w KSH (z wyjątkiem spółek akcyjnych będących spółkami publicznymi) będą musiały zgłaszać informacje o swoich beneficjentach rzeczywistych w terminie 7 dni od wpisu w KRS. Rejestr będzie więc gromadził informacje o stosunkach łączących podmioty gospodarcze operujące na terenie Polski z ich beneficjentami rzeczywistymi.
