W Dzienniku Ustaw we wtorek po południu opublikowane zostały: nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz nowa ustawa o Sądzie Najwyższym. Prezydent Andrzej Duda podpisał obie te ustawy 20 grudnia zeszłego roku.

Ustawy te - które były inicjatywą prezydenta Dudy - Sejm uchwalił 8 grudnia ub. r. 15 grudnia przyjął je Senat - bez wprowadzania do nich poprawek. Informując o decyzji ws. podpisania ustaw prezydent przekonywał, że wprowadzone rozwiązania będą służyły usprawnieniu wymiaru sprawiedliwości.

Andrzej Duda w lipcu ub.r. zawetował poprzednie nowe przepisy o SN i KRS - ich projekty były autorstwa PiS - wytykając im m.in. częściową niekonstytucyjność. Następnie prezydent złożył w Sejmie własne projekty: nowej ustawy o SN i nowelizacji ustawy o KRS. Później toczyły się rozmowy między przedstawicielami prezydenckiej kancelarii i reprezentantami PiS w sprawie projektów.

Nowelizacja o KRS wprowadza wybór 15 członków KRS-sędziów na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm - dotychczas wybierały ich środowiska sędziowskie. Każdy klub poselski ma wskazywać nie więcej niż 9 możliwych kandydatów. Izba ma ich wybierać co do zasady większością 3/5 głosów - głosując na ustaloną przez sejmową komisję listę 15 kandydatów, na której musi być co najmniej jeden kandydat wskazany przez każdy klub. W przypadku niemożności wyboru większością 3/5 głosowano by na tę samą listę, ale o wyborze decydowałaby bezwzględna większość głosów.

Ustawa o SN wprowadza m.in. możliwość składania do SN skarg nadzwyczajnych na prawomocne wyroki polskich sądów, w tym z ostatnich 20 lat. W SN powstaną dwie nowe izby - Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Dyscyplinarna - z udziałem ławników wybieranych przez Senat. Ta druga będzie prowadziła postępowania dyscyplinarne wobec sędziów i przedstawicieli innych zawodów prawniczych. Ustawa przewiduje też przechodzenie sędziów SN w stan spoczynku po ukończeniu 65. roku życia, z możliwością przedłużania tego przez prezydenta RP (dziś ten wiek to 70 lat).

Zgodnie z zapisami nowelizacja ustawy o KRS generalnie wchodzi w życie po 14 dniach od ogłoszenia. W dniu następującym po ogłoszeniu wchodzą zaś w życie m.in. zapisy inicjujące procedurę wyłaniania kandydatów na nowych członków Rady. Z kolei nowa ustawa o SN wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od ogłoszenia.