Subskrybuj nas na Youtube
W sobotę 12 sierpnia wchodzi w życie nowelizacja prawa o ustroju sądów powszechnych. Dzięki niej minister sprawiedliwości będzie mógł na nowo obsadzić kadrę kierowniczą w sądach, a szeregowi sędziowie mają odczuć poprawę komfortu pracy.
| Powoływanie i odwoływanie prezesów sądów | |
| Tak jest: | Tak będzie: |
| Prezesa sądu apelacyjnego i sądu okręgowego powołuje minister sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii – odpowiednio zgromadzenia ogólnego sędziów apelacji lub okręgu.W razie gdy opinia jest negatywna, minister może i tak powołać swojego kandydata na stanowisko, ale dopiero po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa. Negatywna opinia rady jest dla ministra wiążąca. Prezesa sądu rejonowego powołuje prezes sądu apelacyjnego. Prezesem sądu nie może zostać sędzia orzekający w sądzie niższego szczebla.Minister sprawiedliwości może odwołać prezesa sądu okręgowego i apelacyjnego w trakcie kadencji tylko wówczas, gdy:1) rażąco nie wywiązuje się z obowiązków służbowych;2) gdy dalsze pełnienie przez niego funkcji nie da się pogodzić z dobrem wymiaru sprawiedliwości.Odwołanie następuje po zasięgnięciu opinii KRS. Opinia negatywna jest dla ministra wiążąca.Prezesa sądu rejonowego w trakcie kadencji może odwołać prezes sądu apelacyjnego. Dla niego również negatywna opinia KRS jest wiążąca. | Minister sprawiedliwości w ciągu sześciu miesięcy od wejścia w życie noweli będzie mógł odwołać prezesów wszystkich sądów w Polsce bez wyjaśnień i bez konieczności uzyskania opinii KRS. Nowo powołani prezesi będą mieli następne pół roku, aby dokonać zmian kadrowych na stanowiskach m.in. przewodniczących wydziałów, ich zastępców i sędziów wizytatorów. Prezesów sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych będzie powoływał minister, bez konieczności uzyskiwania opinii sędziowskich zgromadzeń. Prezesem sądu apelacyjnego będzie mógł zostać sędzia sądu apelacyjnego lub okręgowego, prezesem sądu okręgowego – sędzia sądu okręgowego lub rejonowego, prezesem sądu rejonowego – sędzia sądu rejonowego lub okręgowego.W toku kadencji minister będzie mógł odwołać prezesa dowolnego sądu, m.in. w przypadku:1) rażącego lub uporczywego niewywiązywania się z obowiązków służbowych;2) gdy dalszego pełnienia funkcji nie da się pogodzić z innych powodów z dobrem wymiaru sprawiedliwości;3) stwierdzenia szczególnie niskiej efektywności działań w zakresie pełnionego nadzoru administracyjnego lub organizacji pracy w sądzie lub sądach niższych.Minister musi uzyskać opinię KRS w kwestii odwołania prezesa. Jednak negatywna opinia będzie dla niego wiążąca tylko wówczas, gdy została podjęta większością dwóch trzecich głosów. |
| Przydzielanie spraw poszczególnym sędziom | |
| Tak jest: | Tak będzie: |
| Wymóg losowego przydziału spraw obowiązuje – i to w ograniczonym zakresie – w postępowaniu karnym. W pozostałych postępowaniach o przydziale spraw decydują przewodniczący wydziałów. | Wszystkie kategorie spraw przydzielane będą sędziom i asesorom losowo. Przydział będzie równy, chyba że jego zmniejszenie będzie uzasadnione np. sprawowaną przez danego sędziego funkcją. Zadbać ma o to specjalny system elektroniczny, którego zadaniem będzie „ważenie” gatunkowo poszczególnych spraw. W razie otrzymania sprawy wymagającej nadzwyczajnego nakładu pracy sędzia sprawozdawca będzie mógł wystąpić o okresowe wstrzymanie przydziału kolejnych spraw. |
| Niezmienność składu orzekającego | |
| Tak jest: | Tak będzie: |
| Sprawy sędziego, który np. awansuje lub zostaje wysłany na delegację, trafiają do referatu innych sędziów orzekających w danym wydziale. | W razie zmiany miejsca służbowego lub delegowania do innego sądu sędzia będzie miał obowiązek zakończyć sprawę rozpoczętą w sądzie macierzystym. Od zasady niezmienności składu orzekającego będą wyjątki, jak np. choroba sędziego. |
| Przenoszenie sędziów do innych wydziałów | |
| Tak jest: | Tak będzie: |
| O przeniesieniu sędziego do innego wydziału, w ramach nowego podziału czynności, decyduje prezes sądu. Jest to możliwe w przypadkach szczególnie uzasadnionych. Sędziego nie można przenieść do innego wydziału, jeżeli orzeka on krócej niż rok. Przeniesienie jest możliwe tylko raz w okresie powierzenia pełnienia obowiązków sędziego. | Zostaną zachowane wszystkie dotychczasowe zasady. Dodatkowo zostanie wprowadzony wymóg uzyskania zgody sędziego na przeniesienie.Zgoda nie będzie wymagana m.in. wówczas, gdy:1) przeniesienie następuje do wydziału, w którym rozpoznaje się sprawy z tego samego zakresu;2) żaden inny sędzia w wydziale, z którego następuje przeniesienie, nie zgodził się na przejście do innego wydziału. |
| Awans sędziego | |
| Tak jest: | Tak będzie: |
| Sędzią sądu apelacyjnego może zostać sędzia, który posiada co najmniej sześcioletnie doświadczenie, w tym co najmniej trzy lata orzekał w sądzie okręgowym. | Sędzią sądu apelacyjnego będzie mógł zostać nawet sędzia sądu rejonowego, byle miał dziesięcioletni staż pracy. |
| Wcześniejszy stan spoczynku | |
| Tak jest: | Tak będzie: |
| Sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku, na wniosek kolegium właściwego sądu, jeżeli z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania zdrowia nie pełnił służby przez rok. | Sędziego, który nie pełnił służby z powodu choroby przez rok, minister wyśle na badanie przez lekarza orzecznika ZUS. W przypadku wydania przez lekarza orzeczenia o dalszej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego, gdy leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy, minister udzieli sędziemu urlopu rehabilitacyjnego na czas od miesiąca do trzech miesięcy. W czasie tego urlopu sędzia będzie musiał co miesiąc poddać się badaniu kontrolnemu. W przeciwnym razie jego wynagrodzenie zostanie obniżone do 50 proc. |
OPINIA
To nie jest właściwa droga do rozwiązania problemów sądownictwa
/>
Zdaję sobie sprawę, że wymiar sprawiedliwości wymaga reform. Ale czy propozycje zawarte w ustawie są właściwą drogą dla rozwiązania problemów trapiących sądownictwo? W mojej ocenie kwestie, które wymagają refleksji oraz propozycji legislacyjnych, to m.in. zmniejszenie kognicji sądów, zwiększenie liczby asystentów sędziów czy też wzmocnienie udziału czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Zamiast tego ustawa zawiera rozwiązania, które podważają gwarancje niezawisłości sędziów i niezależności sądów. Kwestie podatkowe, odszkodowania od Skarbu Państwa, zwolnienia z pracy na tle politycznym czy udział obywatela w demonstracjach – to tylko przykłady sporów, w których po jednej stronie stoi zwykły Kowalski, a po drugiej cały aparat państwowy. Dlatego tak ważne jest, aby tego typu sprawy były rozstrzygane przez niezależne sądy.
OPINIA
Wzmacniamy niezawisłość sędziów i usprawniamy pracę sądów
/>
Zmiany są naszą odpowiedzią na oczekiwania większości społeczeństwa. Prowadząc 18 biur pomocy prawnej w Poznaniu i powiecie poznańskim, osobiście odczuwam olbrzymie niezadowolenie obywateli z tego, jak funkcjonują sądy. Nowelizacja zawiera rozwiązania, które wzmacniają niezawisłość sędziów i mają usprawnić pracę sądów. To jeden z pierwszych kroków ku poprawie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Wkrótce rozpoczynamy konsultacje w sprawie zmian w procedurach cywilnej i karnej oraz Krajowym Rejestrze Sądowym. Przestrzeń do dyskusji, co jeszcze zrobić, aby poprawić funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, nadal istnieje. Dlatego musimy rozmawiać o tym, jak usprawnić organizację sądów i poszczególne procedury. Zdajemy sobie sprawę, jak skomplikowanym systemem jest wymiar sprawiedliwości. Konieczna jest więc dyskusja o założeniach poszczególnych projektów, a tym bardziej o szczegółowych rozwiązaniach.
