Subskrybuj nas na Youtube
Skierowałem pozew przeciw kontrahentowi o zapłatę 8 tys. zł w postępowaniu upominawczym. Chodziło o towary sprzedane w końcu 2014 r. On odpowiedział, że sprawa jest przedawniona, bo tego typu roszczenia przedawniają się po dwóch latach, a nie po trzech, jak sądziłem. Wobec czego cofnąłem pozew, nie doszło do rozprawy. Teraz kontrahent poinformował mnie, że sąd zapewne obciąży mnie kosztami procesu w postaci zapłaty dla jego pełnomocnika. Czy to możliwe? Czy mogę uniknąć tych kosztów, skoro byłem zwolniony przez sąd od opłaty od pozwu?
Niestety, roszczenia, o których mowa, rzeczywiście przedawniają się z upływem dwóch lat. Wynika to z art. 554 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.). Ustawodawca określił w nim, że roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem dwóch lat.
Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 23 października 2013 r. (sygn. akt IV CSK 151/13): „Regulacja art. 554 k.c., stanowiąca lex specialis wobec art. 118 k.c., odnosi się wyłącznie do podmiotów w tym przepisie wskazanych. Krótszy, bo dwuletni termin dochodzenia przez sprzedawców roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie ich przedsiębiorstwa, czyli prowadzonej działalności gospodarczej, ma na celu ich skłonienie do możliwie najszybszego rozliczenia się z kontrahentami w celu stabilizacji i przyspieszenia obrotu gospodarczego”.
Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku – tak wynika z art. 203 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.). Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.
Z kolei w par. 2 wymienionego artykułu wskazano, że pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego. Natomiast w par. 3 w pierwszym zdaniu określono, że w razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje ją i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. Z tymi normami pozostaje zaś w korelacji art. 355 par. 1 k.p.c., który stanowi, że sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Skoro więc przedsiębiorca cofnął pozew, to zapewne sąd umorzy postępowanie na podstawie art. 203 par. 2 (zdanie drugie) w związku z art. 355 par. 1 k.p.c. Skutkiem tego orzeczenia będzie m.in. zasądzenie od niego kosztów na rzecz kontrahenta. Zgodnie bowiem z art. 98 par. 1 k.p.c. będzie uznany za przegrywającego spór, a to w konsekwencji prowadzi do obowiązku pokrycia kosztów przeciwnika.
Możliwości uniknięcia kosztów daje ewentualnie art. 102 k.p.c., który stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej nimi w ogóle.
W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że powyższy przepis pozostawia swobodę sądowi zastosowania tych preferencji. Jednak w podanym stanie faktycznym takie możliwości są ograniczone. Jak bowiem wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 8 lipca 2016 r. (sygn. akt I ACa 1380/15): „Sama ciężka sytuacja materialna strony, jak również uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych w części, nie uzasadnia odstąpienia od obciążenia strony, która uległa w procesie, kosztami należnymi przeciwnikowi”. Ponieważ czytelnik dochodził przedawnionego roszczenia, to mimo że je cofnął jeszcze przed rozprawą, prawdopodobnie sąd w postanowieniu umarzającym postępowanie sądowe obciąży go kosztami procesu.
Podstawa prawna
Art. 554 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459).
Art. 98 par. 1, art. 102, art. 203 par. 1-3, art. 355 par. 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).
Par. 3 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).
