Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest formą zabezpieczenia wierzytelności. Czy tylko bankowych?
Agata Okorowska, radca prawny z Kancelarii Prawnej Law-Taxes.pl we Wrocławiu
Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest formą zabezpieczenia wierzytelności. Czy polega na przeniesieniu przez dłużnika własności rzeczy ruchomej, papierów wartościowych lub nieruchomości na wierzyciela w celu zabezpieczenia jego wierzytelności?
Tak, ale może mieć też inne formy. Instytucja przewłaszczenia na zabezpieczenie uregulowana jest szczątkowo w art. 101 prawa bankowego.
Nie ma jednak wątpliwości, że może być również stosowana dla zabezpieczenia wierzytelności innych niż bankowe.
Przewłaszczenie na zabezpieczenie może mieć postać umowy bezwarunkowego przeniesienia własności rzeczy na wierzyciela z jednoczesnym obowiązkiem zwrotnego przeniesienia własności na dłużnika, po spełnieniu przez niego zobowiązania. W takim przypadku niezbędne jest zawarcie odrębnej umowy powrotnego przeniesienia własności rzeczy.
Możliwe jest również zawarcie umowy warunkowej, w której przy warunku rozwiązującym własność rzeczy przechodzi na wierzyciela z chwilą jej zawarcia, a po wypełnieniu zobowiązania przez dłużnika, rzeczy będące przedmiotem zabezpieczenia automatycznie stają się ponownie jego własnością.
Przy warunku zawieszającym dopiero niezrealizowanie zobowiązania przez dłużnika powoduje automatyczne przejście na wierzyciela własności rzeczy zabezpieczających wierzytelność.
Tego typu umowy stanowią pewne i skuteczne zabezpieczenie dla wierzyciela, a z drugiej strony dają możliwość wykorzystywania przedmiotu zabezpieczenia przez dłużnika.
Zasadą jest bowiem, iż rzecz będąca przedmiotem umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie pozostaje we władaniu dłużnika w okresie obowiązywania umowy.
Zasady korzystania z rzeczy określone mogą być w umowie przewłaszczenia bądź odrębnej umowie użyczenia czy dzierżawy. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie powinna precyzyjnie regulować prawa i obowiązki dłużnika oraz wierzyciela w okresie związania umową.
Szczególnie istotne są zasady powrotnego przejścia własności rzeczy na dłużnika, po spełnieniu przez niego zobowiązań, czy też zasady zaspokajania się wierzyciela w razie niezrealizowania zobowiązań.