Kiedy obywatel idzie załatwić sprawę do urzędu, wcale nie powinien czuć się bezradny. Urzędnik ma obowiązek załatwiać sprawy terminowo, a jego opieszałość można zaskarżyć.

1 Kiedy urzędnik ma obowiązek udzielić informacji

Pracownicy urzędów muszą szczegółowo i jasno poinformować petenta, jakie prawa i obowiązki mu przysługują w konkretnej sprawie. Osoba uczestnicząca w postępowaniu administracyjnym może nie znać prawa. Urzędnik ma jednak czuwać, aby petent nie poniósł z tego powodu szkody. Zainteresowany przed wydaniem ostatecznej decyzji może również wychodzić z inicjatywą, czyli zgłaszać żądania i zabierać głos na temat dowodów rozpatrywanych w jego sprawie.

2 Jaką formę powinny mieć dokumenty składane w urzędzie

W przypadku gdy petent chce złożyć konkretny wniosek i nie wie, jakie dokumenty i w jakiej formie (oryginały czy ko- pie) należy do niego załączyć, ma prawo zapytać o wskazówkę urzędnika. Można zwrócić się z pytaniem telefonicznie. W wielu urzędach działają punkty, które mają pomóc petentowi w załatwieniu sprawy. Możliwe jest tam uzyskanie podstawowej wiedzy o sposobie ich wypełnienia oraz o wymaganych załącznikach. Dokumenty składane do urzędu muszą być prawdziwe. Za ich podrabianie lub przerabianie grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do trzech lat. Przy składaniu wniosku pracownik organu administracyjnego powinien także poinformować o ewentualnej konieczności uiszczenia opłaty skarbowej.

3 W jakich terminach powinna być załatwiona sprawa

Jeśli w organie nie da się załatwić sprawy od razu i na jej rozstrzygnięcie trzeba będzie poczekać, urzędnik musi udzielić informacji, kiedy decyzja zostanie wydana. Na żądanie zainteresowanego jest także zobowiązany przesłać wydane rozstrzygnięcie na jego adres. Generalnie, jeśli rozstrzygnięcie sprawy wymaga postępowania wyjaśniającego, urząd ma miesiąc na wydanie decyzji. Termin ten liczony jest od dnia złożenia wniosku. W przypadku kwestii szczególnie skomplikowanej okres ten wynosi dwa miesiące liczone od dnia wszczęcia postępowania. Jeżeli strona odwołuje się od decyzji do organu wyższego stopnia, wówczas powinien on rozstrzygnąć sprawę w ciągu jednego miesiąca. Gdy urząd bądź jego pracownicy zaniedbują swe obowiązki lub też przewlekle i biurokratycznie załatwiają sprawy, obywatel może składać petycje, wnioski i skargi do właściwych organów.

4 Kiedy można się odwołać od decyzji urzędnika

Jeżeli rozstrzygnięcie nie jest satysfakcjonujące, petent ma 14 dni, aby odwołać się od decyzji. Upływ tego terminu liczy się od daty doręczenia rozstrzygnięcia. Odwołanie wnosi się do urzędu wyższej instancji, ale za pośrednictwem organu, który wydał rozstrzygnięcie w pierwszej instancji. Zaskarżona decyzja nie będzie wykonana. Co istotne – organ odwoławczy, rozpatrując odwołanie, nie może podjąć decyzji, która pogarszała- by sytuację skarżącego. Wyjątkiem od tej zasady są rozstrzygnięcia, które zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa. Obywatel może też cofnąć swe odwołanie przed wydaniem decyzji w drugiej instancji. W sytuacji gdy zainteresowanemu nie przysługuje już żaden środek zaskarżenia, może w ciągu 30 dni wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Ostatnim środkiem odwoławczym jest skarga kasacyjna do NSA.
Podstawa prawna
Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 1960 r. nr 30, poz. 168).