Chodzi o dłużników niepłacących alimentów. Upływa bowiem trzymiesięczny okres, w którym samorządy powinny wystąpić w sprawach skierowanych wcześniej do egzekucji administracyjnej.
Przed 18 września 2015 r. postępowania umożliwiające ściągnięcie należności od alimenciarzy gminy kierowały do organu prowadzącego egzekucję administracyjną (najczęściej naczelnika urzędu skarbowego). A osoby fizyczne kierowały sprawy do komornika.
Gminom, które wypłacały świadczenia z funduszu alimentacyjnego, często nie udawało się odzyskać ani grosza, mimo że w tym samym czasie komornik pomyślnie ściągał zaległe alimenty. Ustawodawca postanowił zmienić taki dualizm. Po 18 września 2015 r. egzekucja administracyjna wypłacanych przez gminy świadczeń z funduszu alimentacyjnego została umorzona. Od tego dnia sprawy są kierowane do komornika. Pozostała jednak do rozwiązania kwestia spraw wszczętych, a niezakończonych.
Aby odzyskać nieściągnięte jeszcze pieniądze, gmina powinna sporządzić nowy wniosek – tym razem do komornika sądowego o wszczęcie nowego postępowania lub przyłączenie się do już prowadzonego przez osobę fizyczną w sprawie wyegzekwowania wypłaconych z funduszu alimentacyjnego świadczeń z tytułu alimentów. Z wnioskiem trzeba koniecznie wystąpić w ciągu trzech miesięcy od dnia, w którym urząd otrzymał od organu prowadzącego egzekucję administracyjną prawomocne postanowienie o jego umorzeniu. Pierwsze postanowienia w tej sprawie zaczęły do gmin wpływać po 18 września 2015 r. Od daty doręczenia rozpoczął się trzymiesięczny okres na sporządzenie wniosku. Dla niektórych termin może więc upłynąć np. 19 grudnia, dla innych 28 grudnia czy nawet w styczniu, w zależności od tego, kiedy do gminy trafiło postanowienie od naczelnika urzędu skarbowego.
Na jakiej podstawie
– Zgodnie z art. 8 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej, ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1302) nowelizującej administracyjne postępowania egzekucyjne w zakresie należności przypadających od dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego i odsetek, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, czyli 18 września 2015 r., powinny zostać umorzone – wyjaśnia Rafał Fronczek, prezes Krajowej Rady Komorniczej.
I dodaje, że wyjątek od zasady o umorzeniu stanowią te należności, w których została wszczęta egzekucja z wierzytelności pieniężnej lub innego prawa majątkowego, np. w ramach egzekucji odebrano dokument, choćby weksel (gdy jego posiadanie stanowi konieczny warunek wykonywania prawa z niego). Albo została wszczęta egzekucja z ruchomości, w ramach której odebrano ruchomość (samochód, sprzęt RTV) albo też rozpoczęto egzekucję z nieruchomości. Umorzenie następuje wówczas po zakończeniu tych postępowań egzekucyjnych, jeżeli dochodzony obowiązek nie został wyegzekwowany w całości – kontynuuje Rafał Fronczek.
Prezes KRK przypomina też kolejny ważny przepis – art. 9 ustawy nowelizującej. Stanowi on, że należności przypadające od dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego wraz z odsetkami, które przed dniem wejścia w życie ustawy podlegały ściągnięciu w trybie administracyjnego postępowania egzekucyjnego (gdy nie jest w stosunku do nich prowadzone administracyjne postępowanie egzekucyjne), są ściągane w trybie określonym w art. 27 ust. 3 i 3a ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 859 ze zm.).
– W sprawach, w których administracyjne postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na podstawie art. 8 ustawy nowelizującej, wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego lub o przyłączenie się do postępowania egzekucyjnego składa się do organu egzekucyjnego w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania postanowienia o umorzeniu. Dołącza się do niego także informację o wysokości pozostałych do ściągnięcia należności uwzględniającą należności dotychczas wyegzekwowane – informuje Rafał Fronczek.
Niezbędne dane
We wniosku gmina wskazuje dłużnika (podając jego imię, nazwisko, adres, numer PESEL) oraz podstawę dochodzonego roszczenia, określa z jakiego tytułu powinny zostać ściągnięte należności i dołącza do niego informację o wysokości nieuregulowanych jeszcze płatności uwzględniającą kwoty do tej pory wyegzekwowane w prowadzonej wcześniej, a umorzonej po 18 września 2015 r. egzekucji administracyjnej.
Wprowadzone zmiany dobrze ocenia radca prawny Tomasz Tatomir z kancelarii prawnej KoncepTT. Jego zdaniem rezygnacja z egzekucji administracyjnej uprości proces dochodzenia należności od dłużników alimentacyjnych, a tym samym ograniczy jej koszty. Tym bardziej że wielu gminom nie udaje się odzyskać żadnych należności. Zwraca przy tym uwagę, że uzyskane ze skutecznej egzekucji należności przypadające gminom zostaną w całości przekazane do gminy właściwej wierzyciela, która ponosi rzeczywiste koszty związane z dochodzeniem tych należności od dłużników alimentacyjnych. A do tej pory dzielono te środki pomiędzy dwie, tj. gminę właściwą wierzyciela i gminę właściwą dłużnika.
OPINIA EKSPERTA
Małgorzata Mruszczyk, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Częstochowie
Wprowadzenie jednolitego sposobu egzekucji na rzecz podmiotów wypłacających świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego przez komorników sądowych stanowi powrót do dobrych praktyk z lat 1974–2008 i w znacznej mierze ogranicza koszty postępowania egzekucyjnego. Postępowania egzekucyjne w administracji są bowiem dość kosztowne dla wierzycieli. Dlatego wiele postępowań nie kończyło się nawet pokryciem kosztów ich prowadzenia. Wiadomo, że komornicy sądowi, którzy jako pierwsi wszczynają egzekucję i prowadzą ją dla wierzyciela, nawet gdy wobec dłużnika prowadzona jest także egzekucja administracyjna, ściągają dużo większe kwoty.