Pan Mikołaj niedawno wprowadził się do własnego domu. Pyta, czy to prawda, że ma obowiązek powiesić na nim własnym sumptem tabliczkę z numerem. – Podobno powinna być podświetlana, bo inaczej straż miejska ukarze mnie mandatem. Na jakiej podstawie ma do tego prawo – pyta czytelnik.
Każdy właściciel nieruchomości ma obowiązek umieszczenia w widocznym miejscu, na ścianie frontowej budynku, tabliczki informacyjnej. Powinna się pojawić w ciągu 30 dni od nadania przez gminę numeru porządkowego dla nieruchomości. Właściciel czyni to na własny koszt, nikt nie zwraca pieniędzy. Jeśli budynek położony jest w głębi ogrodzonej posesji, tabliczkę umieszcza się także na ogrodzeniu, tak by jak najszybciej była widoczna z ulicy lub drogi. Na niej, oprócz numeru porządkowego, musi widnieć również nazwa ulicy (placu), a w miejscowościach bez ulic (placów) albo posiadających ulice lub place bez nazw – nazwa miejscowości. Każda gmina może także uchwalić na swoim terenie wymóg dopisania nazwy miejscowości lub nazwy dzielnicy, osiedla albo zespołu urbanistycznego.
Wiele gmin stara się także o to, by wszystkie tabliczki miały taki sam wzór, z konkretną formą, kolorystyką lub nawet wskazanymi parametrami zawieszania. Nie chodzi tylko o walory estetyczne. Duże, czytelne numery posesji z wyraźnymi nazwami ulic ułatwiają dotarcie różnym służbom. Najważniejsze jest pogotowie i straż pożarna, ale łatwiej też trafić firmom kurierskim, dostawcom, osobom przyjezdnym.
Co prawda wspomniany przepis ujednolicający system oznaczania posesji nie przewiduje kar za brak oświetlenia tabliczek. Wynikał on z nieaktualnego już zarządzenia ministra administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska z 1982 roku (w sprawie zakresu obowiązków dozorców domów), które zobowiązywało m.in. do zapalania latarek z oznaczeniem numeru porządkowego nieruchomości i nazwy ulicy. Jednak opinia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji jest w tej sprawie jednoznaczna: straż gminna (miejska) posiada uprawnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w art. 64 par. 1 i 2 kodeksu wykroczeń. Może więc karać zarówno za brak tabliczki, jak i za brak jej oświetlenia.
Mimo że ustawa nakazująca umieszczenie tabliczki nie zawiera sankcji, w art. 64 par. 1 kodeksu wykroczeń czytamy wprost: „Kto, będąc właścicielem, administratorem, dozorcą lub użytkownikiem nieruchomości, nie dopełnia obowiązku umieszczenia w odpowiednim miejscu albo utrzymania w należytym stanie tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości, nazwą ulicy lub placu albo miejscowości, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany”. A par. 2 dodaje, że tej samej karze podlega, kto nie dopełnia obowiązku oświetlenia tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości.
Ukarana może też zostać osoba, która zniszczy tabliczkę. Kodeks wykroczeń przewiduje areszt, ograniczenie wolności albo grzywnę dla kogoś, kto ze złośliwości lub swawoli utrudnia lub uniemożliwia korzystanie z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego, a w szczególności uszkadza lub usuwa przyrząd alarmowy, instalację oświetleniową, zegar, automat, telefon, oznaczenie nazwy miejscowości, ulicy, placu lub nieruchomości. Można na niego nałożyć obowiązek zapłaty równowartości wyrządzonej szkody albo przywrócenia do stanu poprzedniego.
Zatem niedopełnienie obowiązku zamocowania tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości i jej oświetleniem jest wykroczeniem ściganym z urzędu. Gmina może kontrolować przy pomocy np. straży gminnej, czy tabliczki widnieją na nieruchomościach i czy mają wymagane parametry. Natomiast straż ma prawo upominać i karać właścicieli mandatami. Jej kompetencje do wymierzania kar wynikają m.in. z rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.
Podstawa prawna
Art. 23 pkt 14, art. 47b ustawy z 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz.U. z 2010 r. nr 76, poz. 489). Art. 64, art. 143 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1094). Par. 2 ust. 1 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. nr 208, poz. 2026 ze zm.).