Zakwestionowany przez TK przepis Kodeksu karnego - w brzmieniu sprzed wprowadzonej od 1 lipca reformy spraw karnych - regulował kwestię orzekania o karze łącznej w przypadku skazania za przestępstwa zarówno na kary w zawieszeniu, jak i bez zawieszenia.
"Na jego podstawie, w przypadku łączenia kar z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i bez warunkowego zawieszenia, z których jedna była określona w wymiarze przekraczającym dwa lata pozbawienia wolności, sąd w wyroku łącznym wymierzał karę o charakterze bezwzględnym – nie był uprawniony w takiej sytuacji do zawieszenia wykonania kary łącznej" - wskazał Trybunał w komunikacie po wyroku.
Tego typu regulację TK uznał za niezgodną z ustawą zasadniczą. "Trybunał po raz kolejny powtórzył, że konieczne jest zagwarantowanie sądowi – w świetle wymogów art. 45 konstytucji – swobody orzeczniczej przy podejmowaniu decyzji procesowych o pozbawieniu człowieka wolności" - zaznaczono w komunikacie. Tymczasem, jak podkreślił TK, zakwestionowany przepis takiej gwarancji nie dawał, gdyż "jego zastosowanie skutkować mogło dolegliwym pozbawieniem wolności o charakterze bezwzględnym bez merytorycznej decyzji sądu w tym zakresie".
"Kara pozbawienia wolności w wymiarze bezwzględnym jest – ze względu na znacznie głębszą ingerencję w sferę wolności osobistej – konstytucyjnie inną rodzajowo karą niż kara pozbawienia wolności, której wykonanie jest warunkowo zawieszone. Dlatego sąd orzekając o karze łącznej ma mieć możliwość merytorycznego zbadania, czy konieczne jest zastosowanie owej surowszej rodzajowo kary" - wskazał TK.
Mimo że sprawa dotyczyła przepisów sprzed reformy - obowiązujących do 30 czerwca tego roku - ma ona znaczenie dla osób, których sprawy rozstrzygano przed tą datą. "W tym miejscu należy zaznaczyć, że nawet po wejściu w życie nowelizacji z dnia 20 lutego 2015 roku sąd pytający będzie mógł zastosować przepisy Kodeksu karnego obowiązujące wcześniej, jeżeli uzna, że są korzystniejsze dla skazanego. Kodeks karny nakłada bowiem na sąd orzekający obowiązek stosowania przepisów względniejszych dla sprawcy" - przypomniała Prokuratura Generalna w swym stanowisku skierowanym do TK.
Jednocześnie Trybunał zastrzegł, że wtorkowy wyrok nie zawiera oceny zmian wprowadzonych od 1 lipca. "Nie należy więc wyciągać z niego wniosków co do konstytucyjności art. 89 Kodeksu karnego w wersji obowiązującej po 1 lipca 2015 r. oraz innych nowych przepisów regulujących zasady wymierzania kary łącznej" - dodał.