"Europejskie poświadczenie spadkowe to dokument, potwierdzający dla spadkobiercy, zapisobiercy, wykonawcy testamentu bądź zarządcy spadku, tytuł prawny do spadku, uznawany i wykonywany na jednolitych zasadach we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej, z wyłączeniem Zjednoczonego Królestwa, Irlandii i Danii. Dokument ten pozwoli na szybkie, łatwe i skuteczne załatwienie transgranicznej sprawy spadkowej" - podało CIR w komunikacie po posiedzeniu Rady Ministrów.
Prawo wydawania europejskiego poświadczenia spadkowego przewidziano dla sądów (z wyłączeniem możliwości wydawania orzeczeń w tym przedmiocie przez referendarzy sądowych) lub notariuszy (ich działania będą podlegały instancyjnej kontroli ze strony sądu). Sądowe i notarialne uzyskiwanie tych dokumentów ma funkcjonować równorzędnie. Wybór drogi sądowej lub notarialnej będzie zależał od zainteresowanego. Wysokość opłaty sądowej od wniosku o wydanie europejskiego poświadczenia spadkowego wyniesie 300 zł.
Nowelizacja - jak wyjaśniono w uzasadnieniu do projektu - ma odpowiadać na wyzwania współczesności, która przyniosła większą mobilność Polaków, zamieszkujących różne państwa UE. Prawny wymiar tej kwestii polega na tym, że nasi obywatele dorabiają się majątków również poza granicami RP, a po śmierci właścicieli majątek ten dziedziczą ich spadkobiercy. Europejski ustawodawca podjął próbę ujednolicenia zasady, na podstawie której prowadzi się postępowanie spadkowe - dotąd odrębne w każdym kraju.
Od lipca 2012 r. obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE ws. jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia. Wskazuje ono, że podstawowym łącznikiem dla ustalania jurysdykcji będzie miejsce zwykłego pobytu spadkodawcy w chwili jego śmierci; wypracowuje wspólne normy kolizyjne, w oparciu o które ustala się prawo właściwe dla rozstrzygania spraw spadkowych (tu też decyduje miejsce zwykłego pobytu spadkodawcy w chwili śmierci - chyba że spadkodawca sam wskaże prawo innego państwa UE, ale musi być jego obywatelem), wspólne zasady uznawania i wykonywania orzeczeń oraz ugód sądowych lub innych analogicznych dokumentów urzędowych ws. spadków. Rozporządzenie mówi też o europejskim poświadczeniu spadkowym – jednolitym w skali całej UE dokumencie, który ma ułatwić wykazywanie praw do spadku we wszystkich państwach członkowskich.
Unijne rozporządzenie to efekt intensywnych negocjacji międzynarodowych z czasów polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, za czasów której końca dobiegły trzyletnie międzynarodowe uzgodnienia na ten temat. Ułatwienia w transgranicznych postępowaniach spadkowych mają objąć około 450 tys. rodzin każdego roku mających do czynienia z tego typu sprawami.
Znowelizowane przepisy mają wejść w życie 17 sierpnia 2015 r.