Jak piszą senatorowie w uzasadnieniu, podstawowym celem projektowanej nowelizacji jest uregulowanie problematyki rachunków nieaktywnych – tzw. "rachunków uśpionych", "określenie wpływu śmierci posiadacza rachunku bankowego na zawartą umowę rachunku bankowego, ułatwienie dostępu do informacji o rachunkach spadkobiercom i zapisobiercom ich posiadacza". Analogiczne przepisy mają dotyczyć rachunków w Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo-Kredytowych.
Zgodnie z projektem, banki i SKOK-i mają mieć obowiązek informowania przy zakładaniu rachunku o możliwości wskazania osób uprawnionych do konta na wypadek śmierci. Projekt wprowadza tzw. Centralną informację o rachunkach, za pośrednictwem której posiadacz rachunku lub spadkobierca będzie mógł uzyskać informację o wszystkich rachunkach danej osoby w bankach lub SKOK-ach.
Banki i SKOK-i będą też miały, w myśl projektu, obowiązek ustalać, czy właściciel konta żyje. Po pięciu latach od dokonania ostatniego obrotu bank lub SKOK będzie miał obowiązek wystąpienia do szefa MSW o udostępnienie danych z rejestru PESEL umożliwiających ustalenie, czy posiadacz rachunku żyje.
"Dotychczas w systemie prawnym brak jest takiego obowiązku (w następstwie brak jest również procedury uzyskiwania takich informacji). Oznacza to de facto, iż dla banków i SKOK źródłem informacji, o tym czy klient żyje, czy też nie, są najczęściej spadkobiercy" - zaznaczono w uzasadnieniu projektu.
Zgodnie z propozycją senatorów, bank do dnia uznania rachunku za "uśpiony" ma mieć też obowiązek naliczać odsetki. Po 10 latach środki z rachunków nieaktywnych będą musiały trafiać do Banku Gospodarstwa Krajowego, do czasu, gdy trafią do osób uprawnionych, jeśli takie się ujawnią. Wszystkie procedury mają podlegać kontroli ze strony Komisji Nadzoru Finansowego.
Jak wyjaśniał na posiedzeniu komisji sprawozdawca senator Mieczysław Augustyn (PO), powodem przygotowania projektu były sygnały napływające do senatorów, że spadkobiercy nie mogą uzyskiwać informacji o kontach osób zmarłych, z uwagi na tajemnicę bankową. "Przez to środki na kontach zmarłych klientów pozostawały w instytucjach finansowych, a uprawnione osoby nie miały do nich dostępu" - zaznaczył.
Z kolei senator Piotr Zientarski (PO) zwracał uwagę, że w myśl obecnego stanu prawnego wszelkie dyspozycje do konta "wygasają w chwili śmierci". Senacka nowelizacja miałaby to zmienić. (PAP)