W konsekwencji spotkania Zastępcy RPO ze Społeczną Radą ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości, RPO wystosowała pismo do Ministra Sprawiedliwości odnośnie kryteriów ustalania wynagrodzenia mediatora.

Podczas spotkania w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich poruszony został m.in. problem wynagrodzenia mediatorów w sprawach cywilnych niemajątkowych w sytuacji, gdy mediacja jest prowadzona na skutek skierowania przez sąd. W obowiązującym aktualnie rozporządzeniu jedynym kryterium ustalonej wysokości wynagrodzenia mediatora, jest bowiem tylko rodzaj sprawy. Kryteria te nie uwzględniają nakładu pracy mediatora.

Deficyt wytycznych

Po wstępnej analizie, RPO ocenia przepisy prawa obowiązujące w zakresie wynagrodzenia mediatorów krytycznie. Zdaniem RPO istotne wątpliwości budzi w szczególności deficyt oraz nieadekwatność na poziomie ustawy, wytycznych dotyczących treści rozporządzenia regulującego materię wynagrodzenia mediatorów.

Wysokość określona w rozporządzeniu

Wysokość wynagrodzenia mediatorów w sprawach cywilnych została określona przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 2005 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym (Dz. U. Nr 239, poz. 2018). Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 981 § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego. Upoważnienie ustawowe stanowi, iż Minister Sprawiedliwości określa w drodze rozporządzenia wysokość wynagrodzenia mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego wszczętego na podstawie skierowania sądu.

Określa również wydatki mediatora podlegające zwrotowi. Minister Sprawiedliwości przy określaniu powyższego, bierze pod uwagę rodzaj sprawy i wartość przedmiotu sporu oraz niezbędne wydatki związane z prowadzeniem mediacji. Regulując materię wynagrodzenia mediatora Minister Sprawiedliwości powinien brać pod uwagę rodzaj sprawy i wartość przedmiotu sporu. RPO podkreśla, iż w sprawach o prawa niemajątkowe, kryterium wartości przedmiotu sporu nie jest kryterium adekwatnym z punktu widzenia ustalenia wysokości wynagrodzenia mediatora. W omawianej sytuacji, w tego typu sprawach jedyną wskazówkę do podjęcia decyzji normodawczej dotyczącej treści rozporządzenia w zakresie wynagrodzenia mediatorów stanowi rodzaj sprawy.

Wysokość wynagrodzenia nie ma nic wspólnego z nakładem pracy

Reasumując, ustalana w rozporządzeniu wysokość wynagrodzenia mediatora pozostaje w całkowitym oderwaniu od nakładu jego pracy. Element ten nie może być brany pod uwagę ze względu na treść upoważnienia ustawowego. W ocenie RPO, stawia to pod znakiem zapytania w tym zakresie, adekwatność treści upoważnienia ustawowego do zakładanego celu regulacji, jakim było ustalenie wysokości wynagrodzenia mediatora. RPO oczekuje zajęcia w przedmiotowej sprawie stanowiska przez Ministra Sprawiedliwości.

RO/źródło: RPO

Zobacz także:

RPO: Przewoźnicy kolejowi nie wypełniają swoich obowiązków

RPO w sprawie opłaty egzekucyjnej