Szereg oświadczeń oraz ofert składanych w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podpisane jest przez prokurenta. Prokury może udzielić każdy przedsiębiorca wpisany do rejestru zaś prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Co jeszcze powinien wiedzieć członek komisji przetargowej na temat prokury?
Ustanowienie prokurenta jest coraz częstszą praktyką, gdyż umożliwia sprawne prowadzenie działalności przedsiębiorstwa bez konieczności angażowania właścicieli we wszystkie podejmowane działania.
Definicja prokury
Zgodnie z zawartą w Kodeksie cywilnym (art. 1091 § 1) definicją, prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Wobec tego z prokurą możemy mieć do czynienia w przypadku przedsiębiorstw podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorstw. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 10 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 168 poz. 1186 z późn. zm.) przepisy o rejestrze przedsiębiorstw stosuje się do następujących podmiotów:
1) spółek jawnych;
2) europejskich zgrupowań interesów gospodarczych;
3) spółek partnerskich;
4) spółek komandytowych;
5) spółek komandytowo-akcyjnych;
6) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością;
7) spółek akcyjnych;
8) spółek europejskich;
9) spółdzielni;
10) spółdzielni europejskich;
11) przedsiębiorstw państwowych;
12) jednostek badawczo-rozwojowych, instytutów badawczych;
13) przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne,
14) towarzystw ubezpieczeń wzajemnych;
15) towarzystw reasekuracji wzajemnej;
16) innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa we wskazanej powyżej ustawie;
17) oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
18) głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń;
19) głównych oddziałów zagranicznych zakładów reasekuracji;
20) instytucji gospodarki budżetowej.
Ogólne pełnomocnictwo
Podobnie jak prokurenci tak i osoby posiadające pełnomocnictwo ogólne mogą podpisywać w imieniu reprezentowanego przedsiębiorcy oświadczenia oraz oferty składane w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Jednak uprawnienia prokurentów są szersze niż pełnomocników.
Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu (art. 98 Kc). Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj chyba, że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnych czynności. Prokura zgodnie z podaną definicją dotyczy czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Z tego wynika, iż prokura daje szersze uprawnienia do reprezentowania przedsiębiorcy niż pełnomocnictwo.
Przykładem wyższości prokury nad pełnomocnictwem ogólnym mogą być np. czynności związane z wniesieniem środków odwoławczych przewidzianych w ustawie Prawo zamówień publicznych. Jeżeli odwołanie podpisuje pełnomocnik przedsiębiorcy musi on dysponować pisemnie udzielonym pełnomocnictwem rodzajowym do wniesienia środka odwoławczego. Prokurent natomiast ma pełne prawo wnieść w imieniu przedsiębiorcy stosowny środek odwoławczy, bez konieczności posiadania żadnych dodatkowych pełnomocnictw.
Forma prokury
Zgodnie z art. 1092 § 1 Kc prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Udzielające prokury oświadczenie przedsiębiorcy powinno wyraźnie wskazywać na wolę udzielenia prokury, a nie np. pełnomocnictwa. Można przyjąć, iż posłużenie się w treści oświadczenia słowem „prokura” będzie wystarczającym dla jej ustanowienia. Wskazanym było by jednak odwołanie się do treści art. 1091 Kc.
Liczba prokurentów
Przepisy nie ograniczają liczby prokurentów jaka może zostać udzielona przez przedsiębiorcę. Każdy z prokurentów ma identyczny zakres umocowania – może dokonywać wszystkich czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorca może również ustanowić prokurę łączną. Jeżeli kilku osobom została udzielona prokura łączna, to konieczne jest ich współdziałanie w zakresie wykonywanej prokury. W razie wygaśnięcia prokury jednego z prokurentów łącznych, nie jest możliwe samodzielne wykonywanie prokury przez pozostałego (pozostałych) prokurentów łącznych, jeśli do dokonania czynności wymagana była większa liczba prokurentów. W przypadku prokury oddzielnej każdy z ustanowionych prokurentów może samodzielnie i jednoosobowo dokonywać czynności w zakresie posiadanego umocowania.
Udzielanie pełnomocnictw
Art. 1096 Kc umożliwia prokurentowi ustanowienie pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności. Wskazany przepis oznacza, iż prokurent może udzielać zarówno pełnomocnictwa rodzajowego, jak i do poszczególnych czynności dotyczących prowadzenia przedsiębiorstwa. Zastrzeżenie w treści umocowania prokurenta zabraniające mu udzielania dalszych pełnomocnictw nie wywołuje skutków prawnych wobec osób trzecich. W doktrynie odrzuca się możliwość udzielenia przez prokurenta pełnomocnictwa ogólnego do prowadzenia przedsiębiorstwa.
Wygaśnięcie prokury
Udzielona prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy. Ponadto prokura wygasa ze śmiercią prokurenta. Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.
Co może prokurent
● prokurent może wnosić środki ochrony prawnej przewidziane ustawą Prawo zamówień publicznych bez konieczności posiadania dodatkowych pełnomocnictw,
● prokurent może występować w imieniu przedsiębiorcy we wszystkich sprawach związanych z procedurą udzielenia zamówienia publicznego (w tym może podpisać umowę),
● prokurent może udzielić pełnomocnictwa rodzajowego do reprezentowania przedsiębiorcy w sprawach związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego np. do reprezentowania przedsiębiorcy przed Krajową Izbą Odwoławczą,
● prokura musi być udzielona pisemnie a jej udzielenie powinno zostać ujawnione w rejestrze przedsiębiorców (KRS),
● w przypadku prokury łącznej konieczne jest współdziałanie wszystkich prokurentów,
● prokura może być w każdym czasie odwołana.
