Złożenie wniosku o ukaranie do sądu dyscyplinarnego przeciwko, adwokatowi lub radcy bez przeprowadzenia wcześniejszego dochodzenia zostało wyłączone. Uprawnienie takie przysługiwało do tej pory ministrowi sprawiedliwości.
Minister sprawiedliwości nie będzie mógł wszcząć postępowania dyscyplinarnego przeciwko adwokatom, radcom prawnym i aplikantom do tych zawodów. Takie zmiany zakłada uchwalona wczoraj nowelizacja prawa o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych. Projekt ustawy został przygotowany przez Senat.
Według nowych regulacji szef resortu sprawiedliwości będzie mógł wydać jedynie polecenie przeprowadzenia dochodzenia w sprawie konkretnego adwokata, radcy prawnego bądź aplikanta. Nowe przepisy pozbawiają go natomiast prawa do do złożenia wniosku o ukaranie tych osób w sądzie dyscyplinarnym.
Zgodnie z dotychczasowymi unormowaniami minister sprawiedliwości mógł nakazać wszczęcie zarówno dochodzenia, jak również postępowania dyscyplinarnego. Według autorów nowelizacji takie unormowanie mogło prowadzić do prowadzenia przed sądem sprawy mimo braku przesłanek wskazań w tym zakresie po jej wstępnej weryfikacji. Do tej pory bowiem, mimo że w dochodzeniu nie wykazano naruszenia przez prawnika norm prawnych, zasad etyki lub godności zawodu, prawo do wszczęcia postępowania nadal przysługiwało szefowi resortu sprawiedliwości.
Twórcy nowelizacji podkreślali, że obecny model postępowania dyscyplinarnego zakłada jego trzyetapowość: dochodzenie, postępowanie przed sądem dyscyplinarnym oraz postępowanie wykonawcze. Dlatego zapis, zgodnie z którym minister może polecić wszczęcie sprawy od razu przed sądem, oznacza ograniczenie praw obwinionego do złożenia na wcześniejszym etapie własnych wniosków dowodowych i ustosunkowania się do zarzutów.
Ustawa stanowi wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z grudnia 2009 roku, który uznał prawo do inicjowania trybu dyscyplinarnego bez wcześniejszego zbadania sprawy za niezgodne z konstytucją. Trybunał podkreślił, że dochodzenie stanowi możliwość zweryfikowania, czy istnieją podstawy do kierowania wniosku do sądu dyscyplinarnego.
Ponadto w trakcie jego prowadzenia obwiniony adwokat bądź radca może zapoznać się z aktami sprawy oraz wskazywać dowody na swoją korzyść. Zdaniem trybunału pominięcie dochodzenia stanowi zatem naruszenie prawa do obrony takiej osoby. Wyrok spowodował, że minister sprawiedliwości już utracił możliwość wydania polecenia wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przed sądem dyscyplinarnym w odniesieniu do adwokatów i aplikantów adwokackich. Nowelizacja zmienia również analogiczne przepisy ustawy o radcach prawnych.
Ustawa wejdzie w życie w ciągu 14 dni od jej ogłoszenia.