Jednostki samorządu terytorialnego oraz spółki komunalne dzięki wykupowi wierzytelności mają możliwości efektywnego finansowania inwestycji. Zastosowanie tego instrumentu może być korzystne zarówno dla zleceniodawców, jak i wykonawców określonych przedsięwzięć.
Podjęcie decyzji o realizacji inwestycji przez jednostki samorządu terytorialnego i spółki komunalne niejednokrotnie stawia je przed problemem wyboru sposobu finansowania. W przypadku gdy nie mają one własnych środków, najczęściej korzystają z kredytów bankowych bądź decydują się na emisję obligacji komunalnych. Taki sposób finansowania zewnętrznego wymaga ponoszenia dodatkowych kosztów (prowizje, odsetki itp.) i przeprowadzenia uciążliwej procedury przetargowej. Innym rozwiązaniem jest sfinansowanie przedsięwzięcia ze środków wykonawcy poprzez wydłużenie terminów płatności. W tym przypadku koszty finansowania są mniejsze, a procedury bardziej uelastycznione. Nie mniej jednak w przeciwieństwie do finansowania z kredytu zapewnia środki jedynie na krótko.
Dobrym instrumentem łączącym wyżej opisane cechy obu rodzajów finansowania jest wykup wierzytelności. Pozwala on pozyskać kapitał na długi okres, ale bez konieczności przeprowadzania procedur przetargowych oraz bez dodatkowych kosztów. Warto podkreślić, że zastosowanie wykupu wierzytelności jest korzystne nie tylko dla jednostek samorządu terytorialnego jako inwestora, lecz również dla wykonawcy. Dzięki zastosowaniu wykupu wierzytelności przedsiębiorstwo realizujące inwestycję otrzymuje możliwość szybszego odzyskania zaangażowanych w przedsięwzięcie środków. Poprawa płynności finansowej pozwala również na realizowanie w tym samym czasie wielu inwestycji o odroczonych terminach płatności.
Zdaniem Andrzeja Króla, radcy prawnego z Warszawy, wykup wierzytelności otwiera jednostkom samorządu terytorialnego, spółkom komunalnym, przedsiębiorcom, a także funduszom nowe możliwości efektywnego finansowania inwestycji oraz zapewnienia środków na prowadzenie swojej działalności.
– W transakcji wykupu wierzytelności występują trzy strony: dłużnik, którym jest realizująca inwestycję jednostka samorządu terytorialnego lub spółka komunalna, zbywca, czyli wykonawca wybrany przez dłużnika w drodze procedury przetargowej, oraz bank prowadzący usługę wykupu wierzytelności. Dla dłużnika praktycznie nic się nie zmienia – dalej spłaca on swoje zobowiązanie z jedną różnicą: odbywa się to na rzecz banku, a nie pierwotnego wierzyciela – tłumaczy Andrzej Król.
Celem wykupu wierzytelności jest zapewnienie finansowania wykonawców inwestycji z zakresu gospodarki komunalnej (zbywców), a także finansowania sprzedaży i dostawy towarów lub wykonywania usług dla jednostek samorządu terytorialnego lub spółek komunalnych. Wykup wierzytelności polega na zawarciu przez bank i zbywcę umowy o wykup wierzytelności (zbywca powiadamia dłużnika o zawarciu takiej umowy, a dłużnik potwierdza na zawiadomieniu o sprzedaży i przelewie wierzytelności przyjęcie tej informacji do wiadomości).
W zależności od banku, z którym dana jednostka samorządu terytorialnego podpisze umowę o wykup wierzytelności, czas spłaty powstałego zobowiązania może być różny. Najczęściej w przypadku wykupu wierzytelności dotyczących przedsięwzięć inwestycyjnych nie będzie on dłuższy niż 180 miesięcy, licząc od daty dokonania wykupu. Natomiast w sytuacji wykupu wierzytelności dotyczących sprzedaży i dostawy towarów lub wykonania usług – nie dłuższy niż 60 miesięcy.