Z początkiem 2010 roku rozpoczął działalność e-sąd. Będzie rozpoznawał sprawy w postępowaniu upominawczym bez względu na wartość przedmiotu sporu i wydawał nakazy zapłaty.
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego znowelizowanego ustawą z 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 26, poz. 156) określają sposób prowadzenia elektronicznego postępowania upominawczego, które będzie toczyło się przed e-sądem. Umożliwi komunikowanie się stronom i ich profesjonalnym pełnomocnikom z sądem przez internet i przyspieszy sposób rozstrzygnięcia sprawy.
Od 1 stycznia 2010 r. rozpocznie działalność e-sąd w Lublinie, który będzie rozpoznawał sprawy z całego kraju w odrębnym elektronicznym postępowaniu upominawczym bez względu na wartość przedmiotu sporu. Natomiast Wydział Cywilny Odwoławczy Sądu Okręgowego w Lublinie będzie rozstrzygał sprawy odwoławcze. Powód sam zadecyduje, czy jego sprawę rozpozna e-sąd czy też sąd w zwykłym postępowaniu.
Tylko w formie elektronicznej
Powód, który zdecyduje się wszcząć sprawę w e-sądzie, powinien złożyć pozew w formie elektronicznej, a następnie inne pisma procesowe też musi składać w tej formie. Natomiast taki obowiązek nie ciąży na pozwanym. Może on kontaktować się z e-sądem w sposób tradycyjny, czyli w formie papierowej. Jeżeli jednak zdecyduje się wnieść odpowiedź na pozew przez internet, to wówczas przy dalszej korespondencji też musi korzystać z drogi elektronicznej, ponieważ pisma niewniesione w ten sposób nie będą wywoływały skutków prawnych.
O skutkach wniesienia pisma drogą elektroniczną sąd powinien pouczyć go przy pierwszym doręczeniu.
W pozwie powód wskazuje dowody na poparcie swoich twierdzeń, ale nie dołącza do niego żądnych dowodów. Podaje swój PESEL, jeśli jest osobą fizyczną, lub NIP oraz numer w Krajowym Rejestrze Sądowym (albo numer w innym rejestrze albo ewidencji).
Opłaty w formie bezgotówkowej
Opłatę w sądzie powód musi uiścić w formie bezgotówkowej. W piśmie powinien poinformować o uiszczeniu opłaty sądowej.
Gdy nie reprezentuje go adwokat, radca prawny i rzecznik patentowy, a w dodatku nie komunikuje się on z sądem za pomocą własnego oprogramowania, to będzie wnosić opłaty wyłącznie za pomocą mechanizmów udostępnionych przez system teleinformatyczny obsługujący elektroniczne postępowanie upominawcze. Natomiast profesjonalni pełnomocnicy i powód komunikujący się z sądem za pomocą własnego oprogramowania będą uiszczać je w tradycyjnej formie bezgotówkowej na rachunek bieżący dochodów i korzystać z pomocy mechanizmów udostępnianych przez system teleinformatyczny.
Nakaz zapłaty
Sąd może uznać, że nie ma podstaw do wydania nakazu zapłaty, wtedy przekaże sprawę do sądu według właściwości ogólnej. Wyda wówczas postanowienie o przekazaniu sprawy, ale doręczy go tylko powodowi. Pozwany natomiast może wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty. Nie musi go uzasadniać i przedstawić dowodów. Jeżeli jednak dysponuje zarzutami, to musi je zgłosić pod rygorem ich utraty przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. W razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w całości, a sąd przekazuje sprawę według właściwości ogólnej.
Jak założyć konto
Osoba fizyczna, która chce działać w systemie teleinformatycznym, musi mieć konto, za pośrednictwem którego będą jej udostępniane elektroniczne akta sprawy. Pozwany po uwierzytelnieniu się na koncie uzyska dostęp do akt elektronicznych po podaniu poufnego identyfikatora sprawy, który otrzyma wraz z odpisem nakazu zapłaty. Takie same prawa będzie miał jego przedstawiciel użytkownik.
Użytkownik konta w systemie teleinformatycznym musi wskazać nazwę i hasło oraz podać imię, nazwisko, numer PESEL oraz dowodu osobistego, a także miejsce urodzenia oraz adres poczty elektronicznej. Dla osób posługujących się bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu założenie konta nastąpi po złożeniu podpisu w systemie teleinformatycznym.
Podstawa prawna
Ustawa z 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 26, poz. 156).