Przyczyny rozwodu. Jakie są przepisy? [PRZYKŁAD]

Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie wskazują konkretnych przyczyn rozwodu. Istnieją jednak ściśle określone warunki, jakie muszą być spełnione, aby sąd wydał odpowiedni wyrok.

Czy niezgodność charakterów może być przyczyną rozwodu?

Powody rozstania małżonków mogą być różne. Możemy tu wymienić m.in. zdradę, przemoc, uzależnienia czy kwestie religijne.

To właśnie trwały i zupełny rozkład pożycia jest kluczowym warunkiem, do tego, aby małżonkowie mogli wziąć rozwód. W orzecznictwie i doktrynie utrwalił się pogląd, zgodnie z którym z zupełnym rozkładem pożycia mamy do czynienia, gdy doszło do zerwania trzech więzi:

• fizycznej;
• duchowej;
• gospodarczej.

Więź dochowa przejawia się m.in. na wzajemnym szacunku małżonków, pozytywnym stosunku uczuciowym czy uwzględnianiu potrzeb współmałżonka. Za więź fizyczną uznaje się utrzymywanie stosunków seksualnych. Z kolei wspólnota gospodarcza oznacza wspólne zamieszkiwanie i prowadzenie jednego gospodarstwa domowego.

Rozkład pożycia jest trwały, gdy można stwierdzić, iż małżonkowie nie powrócą już do wspólnego życia.

„Do uznania, że rozkład jest trwały, nie jest konieczne stwierdzenie, że powrót małżonków do pożycia jest bezwzględnie wyłączony. Wystarczy oparta na doświadczeniu życiowym ocena, że w okolicznościach sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Należy przy tym mieć na uwadze indywidualne cechy charakteru małżonków: - stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z 28 maja 1955 r. (sygn. I CO 5/55).

Kiedy można wziąć rozwód?

Nie ma ściśle określonego czasu, jaki powinien upłynąć, aby można było uznać, iż mamy już do czynienia z trwałym i zupełnym rozkładem pożycia. Każdy przypadek będzie zatem rozpatrywany indywidualnie w oparciu o dotychczasowe wspólne życie małżonków.

„Doświadczenie życiowe wskazuje, że nawet 3-letnie rozstanie się małżonków, liczących powyżej 70 lat, po wspólnym przeżyciu 38 lat, nie zawsze nosi cechy trwałego i zupełnego rozkładu, tym bardziej- jeśli uwzględni się okoliczności i przyczyny rozstania” – uznał przykładowo Sąd Najwyższy wyroku z 17 października 2000 r. (sygn. akt I CKN 831/98).

Mimo tego, iż przyczyny rozwodu, nie są skonkretyzowane w przepisach, to w praktyce wpływają na najważniejsze kwestie dotyczące rozwodzących się małżonków np. na winę rozkładu pożycia. Jak przypomina w swoich wytycznych Sąd Najwyższy, „w świetle przepisów obowiązującego kodeksu w sprawach o rozwód problem ważności powodów rozkładu pożycia małżeńskiego nie występuje jako ustawowa przesłanka dopuszczalności rozwodu. Nie oznacza to jednak zmiany w kryteriach oceny rozkładu pożycia małżeńskiego z punktu widzenia jego zupełności i trwałości jako przesłanki rozwodu. Nadal bowiem aktualna jest potrzeba wyjaśniania przyczyn tego rozkładu jako istotnego elementu całokształtu okoliczności, które uzasadniają żądanie rozwodu lub sprawiają, że żądanie to jest bezpodstawne” (uchwała SN z dnia 18 marca 1968 r., sygn. III CZP 70/660.

Kiedy sąd nie orzeknie rozwodu?

Warto pamiętać, iż przepisy przewidują przypadki, gdy rozwód nie jest dopuszczalny nawet pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Rozwód nie będzie zatem możliwy, gdy wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Ponadto rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.