Pracownica przynajmniej będzie musiała zdać egzamin ze służby przygotowawczej, ponieważ pomimo wieloletniego doświadczenia na stanowisku starszy referent i główny księgowy dotychczas go nie zdawała. Należy zwrócić uwagę, że może być ona zatrudniona na stanowisku głównego księgowego u kolejnego pracodawcy na czas określony sześć miesięcy oraz co do zasady powinna w tym czasie odbyć służbę przygotowawczą i zdać egzamin, o którym mowa w art. 19 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.). Wyjątkowo, na podstawie art. 19 ust. 5 u.p.s., na umotywowany wniosek osoby kierującej komórką organizacyjną, w której pracownica zostanie zatrudniona, kierownik jednostki może ją zwolnić z obowiązku odbywania służby przygotowawczej, jeżeli jej wiedza lub umiejętności umożliwiają należyte wykonywanie obowiązków służbowych na stanowisku głównego księgowego. Zwolnienie to nie uchyla natomiast obowiązku zdania egzaminu ze służby przygotowawczej. W związku z tym, jeśli nowy bezpośredni przełożony głównej księgowej, w razie wygrania konkursu, zwolni ją z obowiązku odbywania służby przygotowawczej, to i tak pracownica ta nadal będzie musiała przystąpić do egzaminu ze służby przygotowawczej i zdać go. To zaś będzie warunkiem zawarcia kolejnej umowy o pracę (kontynuacji zatrudnienia) po upływie sześciu miesięcy.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku 22 sierpnia 2018 r. (sygn. akt III PK 66/17), podstawy zatrudniania, w następstwie pozytywnie zakończonej procedury naboru na stanowisko urzędnicze, zależą od tego, czy dany kandydat pracował już wcześniej na stanowisku urzędniczym w jednostkach samorządowych i czy odbył służbę przygotowawczą. W przypadku bowiem osób podejmujących po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym, w tym na kierowniczym stanowisku urzędniczym, możliwa jest jedynie umowa terminowa, na okres nie dłuższy niż sześć miesięcy. Taka umowa zawierana jest w celu odbycia służby przygotowawczej (art. 16 i 19 u.p.s.). Zgodnie bowiem z art. 19 ust. 1 u.p.s. osobę, która podejmuje po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym, w tym na kierowniczym stanowisku urzędniczym, w jednostkach samorządowych, umowę o pracę zawiera się na czas określony, nie dłuższy niż sześć miesięcy, a w czasie trwania zawartej z nią umowy o pracę na czas określony organizuje się służbę przygotowawczą. Przy czym przez osobę podejmującą po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym rozumie się osobę, która nie była wcześniej zatrudniona w jednostkach samorządowych na czas nieokreślony albo na czas określony, dłuższy niż sześć miesięcy, i (jednocześnie) nie odbyła służby przygotowawczej zakończonej zdaniem egzaminu z wynikiem pozytywnym (art. 16 ust. 3 u.p.s.). Na czas nieokreślony można zatrudnić osobę podejmującą zatrudnienie po raz kolejny, a więc osobę, która wcześniej pracowała już w sferze samorządowej na czas nieokreślony (lub określony dłuższy niż sześć miesięcy) oraz zdała egzamin ze służby przygotowawczej.
Podsumowanie: Główna księgowa podejmując pracę w jednostce budżetowej, musi zdać egzamin nawet wówczas, gdy od wielu lat pracuje w samorządzie, ale dotychczas nigdy nie odbyła służby przygotowawczej i nie zdawała egzaminu.©℗
Podstawa prawna
art. 16 i art. 19 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1282)
Osoby biorące udział w zebraniu rady pedagogicznej są zobowiązane do nieujawniania spraw poruszanych na nim. Czy można nagrywać przebieg zebrania? Jakie konsekwencje może wyciągnąć dyrektor wobec pracownika, który udostępnił nagranie?

Przepisy oświatowe nie wskazują na możliwość nagrywania przebiegu zebrania rady pedagogicznej. Również tego nie zabraniają. Stanowią natomiast w art. 73 ust. 2 prawa oświatowego (dalej: u.p.o.), że zebrania rady pedagogicznej są protokołowane. Ponadto przepis ten mówi, że rada pedagogiczna ustala regulamin swojej działalności. Zatem nie można wykluczyć, że w akcie tym rada przewidzi utrwalanie przebiegu zebrań.

Co do drugiego pytania, to wskazać należy, że art. 73 ust. 3 u.p.o. zastrzega, że wszystkie osoby biorące udział w posiedzeniu rady pedagogicznej zobowiązane są do zachowania tajemnicy. Ta dotyczy spraw poruszanych na zebraniu, które mogą naruszać dobra osobiste uczniów lub ich rodziców, a także nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki. Pod pojęciem dobra osobistego należy rozumieć: zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską. Prawo oświatowe nie określa (i nie mogłoby nawet określić) konsekwencji prawnych naruszenia art. 73 ust. 3 u.p.o. W art. 24 par. 1 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) stanowi się, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli zaś wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, to zgodnie z art. 24 par. 2 k.c. poszkodowany może żądać naprawienia szkody „na zasadach ogólnych”, a więc zgodnie z art. 415 i nast. k.c.
Niezależnie od odpowiedzialności cywilnoprawnej osoba dopuszczająca się ujawnienia tajemnicy rady pedagogicznej może także podlegać innej odpowiedzialności prawnej. Wobec pracownika, który z naruszeniem przepisów prawa udostępnił nagranie, pracodawca może zastosować – w zależności od okoliczności konkretnego przypadku – karę porządkową, zgodnie z art. 108‒113 kodeksu pracy, a w odniesieniu do nauczycieli także karę dyscyplinarną zgodnie z art. 75 Karty nauczyciela. W zależności od okoliczności danej sprawy bezprawne udostępnienie nagrań z zebrań rady pedagogicznej może również stanowić podstawę rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy.
Wnoszenie opłat za usługi opiekuńcze nie jest prostą sprawą
Wnoszenie opłat za usługi opiekuńcze nie jest prostą sprawą

Zobacz również
Podsumowanie: Przebieg zebrania rady pedagogicznej jest protokołowany i może być nagrywany, o ile przewiduje to regulamin. Uczestnicy zebrania zobowiązani są do zachowania tajemnicy jego przebiegu. Naruszenie tego obowiązku może się nawet stać przyczyną rozwiązania umowy z nauczycielem. ©℗
Podstawa prawna
art. 73 ust. 2 i 3 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082; ost.zm. Dz.U. poz. 762)
art. 24 par. 1 i 2, art. 415 i nast. ustawy z 23 kwietnia 1963 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495)
art. 108‒113 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)
art. 75 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 4)
Nauczycielka przez 10 lat uczyła w szkole samorządowej. Następnie od 2012 do 2020 r. pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy w szkole publicznej prowadzanej przez fundację. Od 1 września 2021 r. ponownie podjęła pracę w szkole samorządowej. Czy może ona w bieżącym roku skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia?

Nauczycielka nie jest uprawniona do skorzystania w 2021 r. z urlopu dla poratowania zdrowia, gdyż nie spełnia wymogu stażu siedmiu lat w samorządowej oświacie bezpośrednio przed urlopem zdrowotnym. Zgodnie z art. 73 ust. 1 Karty nauczyciela (dalej: KN) nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu nieprzerwanie co najmniej siedmiu lat w szkole w wymiarze nie niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia. Przy czym w myśl art. 73 ust. 1a i 4 KN okres siedmioletniej pracy w szkole, uzasadniający prawo do urlopu, powinien przypadać bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu oraz uważa się go za nieprzerwany, jeżeli nauczyciel podjął zatrudnienie w szkole nie później niż w ciągu trzech miesięcy po ustaniu poprzedniego stosunku pracy w tej samej lub innej szkole. Ale uwaga, zgodnie z art. 3 pkt 2 KN, ilekroć w ustawie jest mowa o szkołach bez bliższego określenia, to rozumie się przez to przedszkola, szkoły i placówki oraz inne jednostki organizacyjne wymienione w art. 1 ust. 1 KN, a także odpowiednio ich zespoły. Z kolei ten ostatni przepis wymienia jednostki oświatowe, w tym szkoły, prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego. Szkoły prowadzone przez fundacje wymienione są w art. 1 ust. 2 pkt 2 KN. Oznacza to zatem, że pojęcie szkoły użyte w art. 73 ust. 1 KN nie obejmuje szkoły niesamorządowej. Do stażu uprawniającego do urlopu dla poratowania zdrowia nie wlicza się więc okresu pracy w tej placówce. Nauczycielce nie można też wliczyć dziesięcioletniego okresu pracy w szkole samorządowej z uwagi na wieloletnią przerwę w pracy w tej szkole. Sumowanie okresu możliwe jest, gdy przerwa nie trwa dłużej niż trzy miesiące. Wskazać należy, że przedstawiona interpretacja jest ważna z tego powodu, że spełnienie wymogu stażu uprawniającego do urlopu dla poratowania zdrowia weryfikuje dyrektor szkoły, a nie lekarz medycyny pracy.

Podsumowanie: Warunkiem nabycia prawa do urlopu dla poratowania zdrowia jest siedmioletni staż pracy w samorządowej oświacie bezpośrednio przed urlopem. ©℗
Podstawa prawna
art. 1 ust. 1, art. 3 pkt 2, art. 73 ust. 1, 1a i 4 ustawy z 26 stycznia 1982 r. ‒ Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 4)
Pracownik socjalny nabył uprawnienie do nagrody jubileuszowej. Od 30 maja 2021 r. dodatek za pracę w terenie wzrósł z 250 zł do 400 zł. Czy do podstawy obliczenia nagrody jubileuszowej należy przyjąć podwyższoną kwotę?

Dodatek przysługujący pracownikowi socjalnemu za pracę w terenie należy do grupy stałych składników wynagrodzenia. Tym samym powinien zostać włączony do podstawy obliczenia nagrody jubileuszowej w kwocie należnej w miesiącu nabycia do niej prawa lub w dniu jej wypłaty, o ile jest to dla zatrudnionego korzystniejsze. Zgodnie z art. 121 ust. 3a ustawy o pomocy społecznej, w brzmieniu z 30 maja 2021 r., pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, do którego podstawowych obowiązków należy świadczenie pracy socjalnej lub przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych poza siedzibą jednostki, przysługuje wypłacany co miesiąc dodatek do wynagrodzenia w wysokości 400 zł. W przypadku zatrudnienia w mniejszym wymiarze czasu pracy dodatek przysługuje w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy. Prawa i obowiązki pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej regulują przepisy o pracownikach samorządowych. Dlatego do nagrody jubileuszowej należy stosować par. 8 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Przepis ten mówi, że podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi samorządowemu w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika samorządowego jest to korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty. Z kolei art. 38 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych stanowi, że nagrody jubileuszowe oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. W rezultacie ustalając wysokość gratyfikacji, należy uwzględnić zarówno stałe, jak i zmienne składniki wynagrodzenia. Stosownie zatem do par. 15 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu. Z kolei sposób uwzględniania zmiennych elementów płacy zależy od tego, za jaki okres one przysługują. I tak, zmienne składniki wynagrodzenia włącza się do podstawy wymiaru nagrody jubileuszowej w średniej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie:

  • 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do nagrody – jeżeli przysługują one za okresy nie dłuższe niż miesiąc,
  • 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do nagrody – jeżeli przysługują one za okresy dłuższe niż miesiąc.
Podsumowanie: Dodatek terenowy powinien zostać włączony do podstawy obliczania nagrody jubileuszowej w kwocie należnej w miesiącu nabycia do niej prawa lub w dniu jej wypłaty, o ile jest to dla zatrudnionego korzystniejsze. ©℗
Podstawa prawna
art. 121 ust. 3a, art. 123 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 803)
art. 38 ust. 4 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1282)
par. 8 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 maja 2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. poz. 936; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 791)
par. 15 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 174, poz. 1353)
Uwaga! Odpowiedź na pytanie z zakresu prawa pracy dotyczącego tego, jak obliczyć przeciętne zatrudnienie do celów ZFŚS nauczyciela zatrudnionego w niepełnym wymiarze pensum przez część roku, warto przeczytać w Rachunkowości Budżetowej nr 17/2021.