Subskrybuj nas na Youtube
Firma ma chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych warunków świadczenia zadań. Może zachęcać do szczepień np. przez udzielanie czasu wolnego na ich wykonanie.
Tak wynika z odpowiedzi Państwowej Inspekcji Pracy na pytania DGP w sprawie bonusów dla zatrudnionych, którzy przyjmą szczepionki przeciwko COVID-19. Chodziło o doprecyzowanie, czy udzielanie takim osobom dodatkowych dni wolnych lub stosowanie innych zachęt, w tym dodatku pieniężnego, jest – zdaniem PIP – dopuszczalne i nie narusza przepisów o równym traktowaniu (a więc czy firmie nie grożą w takiej sytuacji roszczenia odszkodowawcze ze strony pracowników, którzy nie chcą lub nie mogą się zaszczepić).
Departament prawny Głównego Inspektoratu Pracy (GIP) przypomniał, że zgodnie z art. 183a par. 1 kodeksu pracy zatrudnieni powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkoleń zawodowych (w szczególności bez względu na np. płeć, wiek, niepełnosprawność). Jednocześnie za naruszenie zasady równego traktowania nie uważa się różnicowania sytuacji zatrudnionych, jeśli pracodawca udowodni, że kierował się w tym względzie obiektywnymi powodami (art. 183b par. 1 k.p.). A przecież ten ostatni jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Jednym ze sposobów ograniczenia zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 wśród pracowników jest przyjęcie szczepionki.
– Państwowa Inspekcja Pracy uważa za celowe i zasadne jak najszersze poddawanie się pracowników szczepieniom przeciwko COVID-19, zaznaczając jednocześnie, że zgodnie z obowiązującymi przepisami mają one charakter dobrowolny. Pracodawcy mogą jednak zachęcać pracowników do poddania się szczepieniom, w szczególności organizując punkty szczepień w zakładach pracy lub przyznając pracownikom dodatkowe dni wolne na szczepienie – wskazał w swej odpowiedzi departament prawny GIP.
Kluczowe w tej odpowiedzi jest określenie „w szczególności”, bo oznacza ono, że dozwolona jest szersza gama zachęt stosowanych obecnie przez firmy, ale jednocześnie nie jest sprecyzowane, czy zgodne z prawem są wszystkie tego rodzaju bonusy.
– Udzielenie dodatkowego dnia wolnego jest uzasadnione ze względu na nieprzewidywalne następstwa przyjęcia szczepionki, reakcję organizmu. Pracę może wykonywać osoba, która jest do tego gotowa pod kątem psychofizycznym. To kwestia bezpieczeństwa w zakładzie – wskazuje prof. Monika Gładoch, radca prawny z kancelarii M. Gładoch Specjaliści Prawa Pracy.
Dużo więcej wątpliwości wywołuje przyznanie gratyfikacji finansowej za poddanie się szczepieniu.
– Moim zdaniem pracodawca w takiej sytuacji musi liczyć się z roszczeniami ze strony pracowników, którzy nie będą się szczepić. W szczególności w przypadku gdy taki bonus ma istotną wartość, czyli dodatek za przyjęcie szczepionki wynosi np. kilkaset złotych. Ryzyko jest mniejsze, jeśli zachęta nie przynosi ewidentnych korzyści finansowych, czyli osoby przyjmujące szczepionkę otrzymają od pracodawcy np. karnet do kina lub restauracji – dodaje prof. Gładoch.
Odpowiedź PIP na pytania DGP nie daje w tej kwestii jednoznacznej odpowiedzi.
Inspekcja nie przesądziła wprost, czy wypłata gratyfikacji finansowanej z tytułu zaszczepienia się jest dozwolona i czy nie narusza zasady równego traktowania (na dodatek pojawia się wątpliwość, czy pracodawca może w ogóle pozyskiwać informację o przyjęciu szczepionki przez zatrudnionych, skoro informacja o stanie zdrowia jest szczególnie chroniona).
Jednocześnie nie można pominąć faktu, że sprawy z zakresu równego traktowania mają – z natury rzeczy – charakter sporny. Decydujące znaczenie w ocenie dopuszczalności bonusów będzie mieć więc stanowisko sądów (jeśli trafią do nich roszczenia ze strony niezaszczepionych pracowników).
