Często polscy przedsiębiorcy decydują się na nabycie udziałów spółek w innych państwach należących do Unii Europejskiej. Czy w przypadku takich transakcji należy stosować polskie prawo czy też kraju, w którym znajduje się spółka?
Anna Bajerska radca prawny, partner, Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna
Nabywając lub zbywając udziały lub akcje spółki z siedzibą w Polsce lub w innym państwie Unii Europejskiej, strony takiej transakcji pochodzące z różnych państw UE powinny zastanowić się nad wyborem prawa, które będzie regulowało stosunek powstały na podstawie zawartej przez nie umowy cywilnoprawnej. Strony mogą bowiem dokonać wyboru prawa.
Taką możliwość daje członkom Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I). Zgodnie z tą regulacją, umowa podlegać będzie prawu wybranemu przez strony umowy pod warunkiem dokonania wyboru w sposób wyraźny i jednoznaczny.
Dobrym rozwiązaniem jest zatem zamieszczenie w umowie stosownej klauzuli wskazującej prawo, które mocą woli stron będzie regulowało łączący strony stosunek umowny. W przypadku braku takiej klauzuli to, które prawo ma mieć zastosowanie do umowy, może zostać ustalone na podstawie wyraźnie na to wskazujących okoliczności sprawy. Warto też pamiętać, iż strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej umowy lub tylko dla jej części.
Nie ma zatem przeszkód, aby dla stosunku umownego dotyczącego sprzedaży udziałów lub akcji spółki polskiej lub zagranicznej stosować prawo polskie, gdy podmiot polski jest jedną ze stron umowy.
Nie ma ku temu przeszkód również wówczas, gdy spółka, której udziały lub akcje objęte są umową sprzedaży, znajduje się poza Unią Europejską.
Istotne jest tu bowiem pochodzenie stron umowy, które muszą mieć siedzibę w państwie członkowskim, oraz wyraźne wskazanie wybranego prawa.
Problem może pojawić się w sytuacji, gdy strony nie dokonają wyboru żadnego prawa. Wówczas bowiem umowa podlegać będzie prawu państwa, z którym wykazuje najściślejszy związek.