Przedstawiamy wytyczne dotyczące funkcjonowania zakładów pogrzebowych w trakcie epidemii COVID-19 w Polsce przygotowane przez Ministerstwo Rozwoju w konsultacji z Głównym Inspektoratem Sanitarnym.

Celem wdrażanych procedur jest:

  • Dodatkowe zwiększenie bezpieczeństwa pracowników oraz klientów zakładów pogrzebowych
  • Minimalizowanie ryzyka zakażenia pracowników (obsługi) oraz klientów.
  • Ograniczenie liczby kontaktów na terenie zakładu pogrzebowego i podczas ceremonii pogrzebowej w danym przedziale czasowym, w ramach zabezpieczenia przed możliwym zakażeniem.
  • Kompleksowe działanie przeciwepidemiczne dostosowane do etapu zaawansowania stanu epidemii.

Wytyczne zostały podzielone na pięć części:

  • Zapewnienie bezpieczeństwa pracowników zakładów pogrzebowych.
  • Zapewnienie bezpieczeństwa w zakładzie.
  • Procedury odnoszące się do przygotowania zwłok i ich przewiezienia.
  • Procedury zapobiegawcze: podejrzenie zakażenia SARS-CoV-2 u pracownika.
  • Procedury postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia SARS-CoV-2 u pracownika/klienta.

Zapewnienie bezpieczeństwa pracowników zakładów pogrzebowych:

  • Ograniczenie do niezbędnego minimum spotkań i narad wewnętrznych; spotkania powinny być przeprowadzane przy otwartych oknach z zachowaniem rekomendowanych przez służby sanitarne odległości pomiędzy osobami (minimum 1,5 m); preferowany kontakt telefoniczny oraz mailowy.
  • Reorganizację zakładu, uwzględniając zachowanie bezpiecznych odległości, dystansowania społecznego i rozdzielenia stanowisk, zwłaszcza we wszystkich częściach wspólnych.
  • Organizację stanowisk pracy z uwzględnieniem wymaganego dystansu społecznego między pracownikami (minimum 1,5 m). W przypadku braku możliwości zapewnienia minimum 1,5 m odległości pomiędzy stanowiskami, rekomendowane zainstalowanie ekranów ochronnych (łatwo poddające się dezynfekcji i czyszczeniu przepierzenia, ścianki) pomiędzy stanowiskami.
  • Zapewnienie przez pracodawcę środków ochrony osobistej dla pracowników (maseczki, rękawice jednorazowe) oraz preparatów do dezynfekcji rąk, zgodnie z regulacjami rozporządzenia Rady Ministrów - osłona ust i nosa, maseczki, kaski, rękawiczki lub dezynfekcja rąk.
  • W przypadku wykonywania usługi zapewnienie pracownikom, środków ochrony osobistej spełniającej normy i wymogi zabezpieczenia przed czynnikami biologicznymi (maskę z filtrem co najmniej klasy N95/FFP2, czepek na głowę, jednorazowe rękawice nitrylowe, kombinezon albo długi fartuch ochronny, gogle oraz środki ochrony indywidualnej wielorazowego użytku.
  • Środki ochrony indywidualnej wielorazowego użytku należy niezwłocznie po zakończeniu czynności zdezynfekować.
  • Ograniczenie do minimum bliskiego kontaktu z klientami.
  • Organizację trybu pracy z uwzględnieniem systemu zmianowego i rotacyjnego (działania rekomendowane). Dopuszczalna jest praca tego samego zespołu przez cały dzień.
  • Dopilnowanie, aby przy jednym stanowisku biurowym przebywał tylko 1 klient (ew. tylko 2 klientów jeśli wspólnie zamieszkują).
  • Dopilnowanie zachowania odstępu między klientami wynoszącego minimum 1,5 metra.
  • Wytyczne dla pracowników:
  • Przed rozpoczęciem pracy, tuż po przyjściu do pracy obowiązkowo należy umyć ręce wodą z mydłem.
  • Regularnie często i dokładnie myć ręce wodą z mydłem zgodnie z instrukcją znajdującą się przy umywalce, do osuszania używać wyłącznie jednorazowych ręczników i dezynfekować osuszone dłonie środkiem na bazie alkoholu (min. 60%).
  • Podczas kaszlu i kichania zakryć usta i nos zgiętym łokciem lub chusteczką - jak najszybciej wyrzucić chusteczkę do zamykanego pojemnika na odpady i umyć ręce.
  • Starać się nie dotykać dłońmi okolic twarzy, zwłaszcza ust, nosa i oczu.
  • Dołożyć wszelkich starań, aby stanowiska pracy były czyste i higieniczne.
  • Należy pamiętać o dezynfekcji powierzchni dotykowych jak klamki, słuchawka telefonu, klawiatura i myszka, włączniki świateł czy biurka.
  • Regularnie (kilka razy w ciągu dnia) czyścić powierzchnie wspólne, z którymi stykają się klienci, np. klamki drzwi wejściowych, poręcze, blaty, oparcia krzeseł.
  • Unikać dojazdów do pracy środkami komunikacji publicznej, jeżeli istnieje taka możliwość.

Zapewnienie bezpieczeństwa w zakładzie:

  • Umieszczenie w widocznym miejscu informacji o nakazie dezynfekcji rąk przed wejściem do zakładu oraz o przyjętych środkach ochrony i procedurach, tak aby klient mógł się z nimi zapoznać przed wejściem do zakładu.
  • Zapewnienie klientom środków do dezynfekcji (płyny dezynfekcyjne) przy wejściu do zakładu pogrzebowego.
  • Dopilnowanie, aby klienci dezynfekowali dłonie oraz posiadali ochronę zakrywającą usta i nos.
  • Wywieszenie w pomieszczeniach sanitarno-higienicznych instrukcji dot. mycia rąk, zdejmowania i zakładania rękawiczek, zdejmowania i zakładania maseczki, a przy dozownikach z płynem do dezynfekcji - instrukcje dezynfekcji rąk.
  • Zapewnienie sprzętu i środków oraz monitorowanie codziennych prac porządkowych, ze szczególnym uwzględnieniem dezynfekowania powierzchni dotykowych - poręczy, klamek, włączników światła, uchwytów, poręczy krzeseł i powierzchni płaskich, w tym blatów w pomieszczeniach pracy i w pomieszczeniach do spożywania posiłków, mycie podłogi. Jeśli klient wypełnia osobiście formularze lub podpisuje zgody, dezynfekowanie długopisów.
  • Ograniczenie wystroju zakładu do minimum; pozostawienie, w miarę możliwości, jak największej ilości powierzchni płaskich, możliwych i szybkich do zdezynfekowania.
  • Zapewnienie, w miarę możliwości, wietrzenia nieklimatyzowanych pomieszczeń.
  • W zakresie systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych stosowanie się do zaleceń NIZP- PZH (w załączeniu)
  • Wyznaczenie na podłodze stref zapewniających zachowanie odpowiednich przynajmniej 1,5 metrowych odległości między pracownikami a klientami oraz między klientami.
  • Stosowanie chłodni dedykowanych tylko i wyłącznie dla osób zmarłych na COVID-19, która daje możliwość separacji; oznakowanie, tak aby osoby trzecie zachowały należytą ostrożność. Chłodnie należy dodatkowo dezynfekować.
  • Ograniczenie ilości czynności wykonywanych przy osobach zmarłych zgodnie z obowiązującymi regulacjami.
  • Dopuszcza się zarówno kremację, jak i tradycyjną formę pochówku.
  • Otwieranie trumny i dotykanie zwłok jest niedozwolone.
  • Poinformowanie uczestników pogrzebu o zakazie dotykania trumny i utrzymaniu odpowiedniej, przynajmniej 1,5 metrowej odległości.
  • W miarę możliwości przydzielenie do danego zespołu pracowników karawanu pogrzebowego.
  • Wszystkie samochody do transportu zwłok muszą być dezynfekowane po wykonanej usłudze.

Procedury odnoszące się do przygotowania zwłok i ich przewiezienia:

  • Stosowanie przepisów prawa w zakresie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi.
  • Transportowanie zwłok, jeżeli jest to możliwe, jednym zespołem przewozowym. Po każdorazowym przewiezieniu zwłok ludzkich przeprowadza się dezynfekcję środka transportu w części przeznaczonej na ich umieszczenie (do dezynfekcji stosuje się preparaty o działaniu bakteriobójczym, wirusobójczym i grzybobójczym).
  • Zabrania się zewnętrznego mycia środka transportu drogowego przeznaczonego do przewozu zwłok ludzkich w miejscach przypadkowych i prowizorycznie zorganizowanych myjniach.

Procedury zapobiegawcze: podejrzenie zakażenia SARS-CoV-2 u pracownika:

  • Pracownicy zakładu pogrzebowego powinni zostać poinstruowani, że w przypadku wystąpienia objawów sugerujących zakażenie SARS-CoV-2 nie powinni przychodzić do pracy, powinni pozostać w domu i skontaktować się telefonicznie z lekarzem celem uzyskania teleporady medycznej, oddziałem zakaźnym, a w razie pogarszania się stanu zdrowia zadzwonić pod nr 999 lub 112.
  • Zaleca się bieżące śledzenie informacji Głównego Inspektora Sanitarnego i Ministra Zdrowia, dostępnych na stronach gis.gov.pl lub https://www.gov.pl/web/koronawirus/, a także obowiązujących przepisów prawa.
  • W przypadku wystąpienia u pracownika wykonującego swoje zadania na stanowisku pracy objawów sugerujących zakażenie SARS-CoV-2 należy niezwłocznie odsunąć go od pracy i odesłać transportem indywidualnym do domu lub w przypadku gdy jest to niemożliwe, pracownik powinien oczekiwać na transport w wyznaczonym pomieszczeniu, w którym jest możliwe czasowe odizolowanie go od innych osób.
  • Należy wstrzymać przyjmowanie klientów, powiadomić właściwą miejscowo powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną i stosować się ściśle do wydawanych instrukcji i poleceń.
  • Zaleca się ustalenie obszaru, w którym poruszała się i przebywała osoba zakażona, przeprowadzenie rutynowego sprzątania, zgodnie z procedurami zakładu, oraz zdezynfekowanie powierzchni dotykowych (klamki, poręcze, uchwyty itp.).
  • Należy stosować się do zaleceń Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego przy ustalaniu, czy należy wdrożyć dodatkowe procedury biorąc pod uwagę zaistniały przypadek.

Procedury postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia SARS-CoV-2 u klienta zakładu:

  • W przypadku stwierdzenia wyraźnych oznak choroby, jak uporczywy kaszel, złe samopoczucie, trudności w oddychaniu, osoba nie powinna zostać wpuszczona na teren zakładu. Powinna zostać poinstruowana o konieczności skontaktowania się telefonicznie z lekarzem celem uzyskania teleporady medycznej, oddziałem zakaźnym, a w razie pogarszania się stanu zdrowia - zadzwonić pod nr 999 lub 112.
  • Zgłoszenie incydentu do kierownictwa zakładu, co umożliwi obsłudze ustalenie obszaru, w którym poruszała się i przebywała osoba, przeprowadzenie rutynowego sprzątania, zgodnie z procedurami zakładu, oraz zdezynfekowanie powierzchni dotykowych (klamki, poręcze, uchwyty itp.).
  • Ustalenie listy pracowników oraz klientów (jeśli to możliwe) obecnych w tym samym czasie w części/częściach zakładu, w których przebywał klient i zalecenie stosowania się do wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego dostępnych na stronie gov.pl/web/koronawirus/ oraz gis.gov.pl, odnoszących się do osób, które miały kontakt z zakażonym.
Źródło: Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii w konsultacji z GIS