Przedstawiamy wytyczne dotyczące funkcjonowania centrów handlowych w trakcie epidemii COVID-19 w Polsce przygotowane przez Ministerstwo Rozwoju w konsultacji z Głównym Inspektoratem Sanitarnym.

Cel wdrażanych procedur:

  • Zwiększenie bezpieczeństwa pracowników oraz klientów wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.
  • Minimalizowanie ryzyka zakażenia pracowników lub osób świadczących usługi przez klientów/usługobiorców oraz inne osoby z zewnątrz, do której to grupy wliczają się także dostawcy.
  • Ograniczenie liczby kontaktów na terenie obiektów handlowych.
  • Kompleksowe działanie przeciwepidemiczne dostosowane do etapu zaawansowania stanu epidemii.

Wytyczne zostały podzielone na pięć części:

  • Zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom/obsłudze
  • Przestrzeń komunikacyjna i usługi
  • Strefa gastronomiczna
  • Infrastruktura współtowarzysząca
  • Procedury postępowania w przypadku wykrycia osoby posiadającej symptomy zakażenia

Zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom/obsłudze:

  • Podział realizowanych przez pracowników obiektu handlowego zadań tak, aby ich część - niewymagająca fizycznej obecności pracowników w siedzibie - mogła być jak najdłużej realizowana zdalnie.
  • Organizację stanowisk pracy z uwzględnieniem wymaganego dystansu społecznego między pracownikami (minimum 1,5 m).
  • Organizację trybu pracy z uwzględnieniem systemu zmianowego i rotacyjnego oraz niezbędnej rezerwy kadrowej, na wypadek wzrostu ryzyka epidemicznego (działania rekomendowane).
  • Zapewnienie służbom porządkowym oraz pracownikom mającym kontakt z klientami dostępu do środków ochrony indywidualnej (maseczki ochronne, rękawice jednorazowe) i preparatów do dezynfekcji rąk .
  • Zapewnienie, w miarę możliwości, wietrzenia nieklimatyzowanych pomieszczeń.
  • Ograniczenie do niezbędnego minimum spotkań i narad wewnętrznych; spotkania powinny być przeprowadzane przy otwartych oknach, z zachowaniem rekomendowanych przez służby sanitarne odległości pomiędzy osobami (minimum 1,5 m); preferowany kontakt telefoniczny oraz mailowy.
  • wprowadzenie różnych godzin przerw,
  • zmniejszenie liczby pracowników korzystających ze wspólnych obszarów w danym czasie (np. przez rozłożenie przerw na posiłki).
  • Szczególną troskę o pracowników z grup bardziej narażonych na ryzyko epidemiczne - jeśli to możliwe nie angażowanie w bezpośredni kontakt z klientem osób powyżej 60.r.ż oraz przewlekle chorych .
  • Przed rozpoczęciem pracy, tuż po przyjściu do pracy obowiązkowo należy umyć ręce wodą z mydłem.
  • Nosić osłonę nosa i ust oraz rękawice ochronne podczas wykonywania obowiązków.
  • Zachować bezpieczną odległość od rozmówcy i współpracowników (rekomendowane są 1,5 metra).
  • Regularnie często i dokładnie myć ręce wodą z mydłem zgodnie z instrukcją znajdującą się przy umywalce i dezynfekować osuszone dłonie środkiem na bazie alkoholu (min. 60%).
  • Podczas kaszlu i kichania zakryć usta i nos zgiętym łokciem lub chusteczką - jak najszybciej wyrzucić chusteczkę do zamkniętego kosza i umyć ręce.
  • Starać się nie dotykać dłońmi okolic twarzy, zwłaszcza ust, nosa i oczu.
  • Dołożyć wszelkich starań, aby stanowiska pracy były czyste i higieniczne, szczególnie po zakończonym dniu pracy. Należy pamiętać o dezynfekcji powierzchni dotykowych jak słuchawka telefonu, klawiatura i myszka, włączniki świateł czy biurka.
  • Regularnie (kilka razy w ciągu dnia) czyścić powierzchnie wspólne, z którymi stykają się klienci, np. klamki drzwi wejściowych, poręcze, blaty, oparcia krzeseł.
  • Unikać dojazdów do pracy środkami komunikacji publicznej, jeżeli istnieje taka możliwość.
  • Przygotowanie procedury postępowania na wypadek wystąpienia sytuacji podejrzenia zakażenia i skuteczne poinstruowanie pracowników.
  • Pracownicy /obsługa powinni zostać poinstruowani, że w przypadku wystąpienia niepokojących objawów nie powinni przychodzić do pracy, powinni pozostać w domu i skontaktować się telefonicznie ze stacją sanitarno-epidemiologiczną, oddziałem zakaźnym, a w razie pogarszania się stanu zdrowia zadzwonić pod nr 999 lub 112 i poinformować, że mogą być zakażeni koronawirusem.
  • Zaleca się bieżące śledzenie informacji Głównego Inspektora Sanitarnego i Ministra Zdrowia, dostępnych na stronach gis.gov.pl lub https://www.gov.pl/web/koronawirus/, a także obowiązujących przepisów prawa.
  • W przypadku wystąpienia u pracownika wykonującego swoje zadania na stanowisku pracy niepokojących objawów sugerujących zakażenie koronawirusem należy niezwłocznie odsunąć go od pracy i pracownik powinien się udać do domu. Należy powiadomić właściwą miejscowo powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną i stosować się ściśle do wydawanych instrukcji i poleceń.
  • Pracownik powinien oczekiwać na transport w wyznaczonym pomieszczeniu, w którym jest możliwe czasowe odizolowanie go od innych osób.
  • Zaleca się ustalenie obszaru, w którym poruszał się i przebywał pracownik, przeprowadzenie rutynowego sprzątania, zgodnie z procedurami zakładowymi oraz zdezynfekowanie powierzchni dotykowych (klamki, poręcze, uchwyty itp.).
  • Rekomenduje się stosowanie się do zaleceń państwowego powiatowego inspektora sanitarnego przy ustalaniu, czy należy wdrożyć dodatkowe procedury biorąc pod uwagę zaistniały przypadek.

Przestrzeń komunikacyjna i usługi:

  • Utrzymanie odległości społecznej przynajmniej 1,5 m pomiędzy klientami galerii handlowej (komunikacja do klientów, naklejki taśmowe, przy kasach, na podłodze, co 1,5 metra).
  • Obowiązek zasłaniania ust i nosa maseczką przez każdą osobę przebywającą w galerii, zgodnie z obowiązującym prawem.
  • Zapewnienie możliwości zakupu maseczek w przynajmniej jednym sklepie będącym na terenie obiektu handlowego lub punkcie ustanowionym przez zarządcę obiektu w tym umieszczenie stosownej komunikacji przy wejściu o takiej możliwości ze wskazaniem lokalizacji takiego sklepu, ewentualnie ustawienie automatów do kupowania maseczek.
  • W zależności od konstrukcji danego obiektu uruchomienie jak największej liczby wejść oraz zlikwidowanie barier, umożliwiając bezkontaktowe przechodzenie przez portale, w miarę możliwości również w toaletach, lub uruchomienie bezkolizyjnej organizacji wejścia i wyjścia do obiektu na zasadzie jedno wejście - jedno wyjście, by móc liczyć klientów.
  • Zainstalowanie możliwie dużej liczby pojemników z preparatem dezynfekcyjnym przy wszystkich wejściach (również do placówek wewnątrz), w toaletach, przy kasach.
  • Dezynfekcja co najmniej raz na godzinę stanowiska kasowego, lub stanowiska obsługi.
  • Obowiązek noszenia przez klientów w sklepach rękawiczek jednorazowych (lub rękawiczek foliowych) lub dokonywanie dezynfekcji rąk przed rozpoczęciem zakupów.
  • Komunikaty przez system dźwiękowy, systemy audiowizualne i inne systemu komunikacji z klientem na terenie galerii handlowej dot. zachowania odległości między kolejnymi osobami, unikania skupisk ludzi, noszenia osłon ust i nosa oraz przestrzegania zasad higieny.
  • Określenie maksymalnej liczby osób mogących przebywać w windzie (maksymalna liczba osób podzielona przez 3, z wyłączeniem rodzin), co powinno być jasno zakomunikowane przy wejściu do windy.
  • lady prezentacyjne lub stanowiska kasowe są oddzielone przesłonami z tworzywa sztucznego, które oddzielają obsługę wyspy od klientów, a obsługa zakrywa usta i nos za pomocą maski, maseczki oraz obsługuje klientów w rękawiczkach jednorazowych;
  • dostęp do wewnętrznych stref wyspy handlowej ma wyłącznie jej obsługa;
  • przy wyspie handlowej jest obsługiwana, w tym samym czasie, 1 osoba;
  • zapewniają rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk;
  • obsługa nie ogranicza ciągu komunikacyjnego (zapewnione minimum 3m przejścia z każdej strony);
  • wokół wyspy zapewniony jest bezpieczny dystans (1,5 m po promieniu);
  • na pasażu, za pomocą taśmy, wyznaczone są miejsca obsługi klienta zapewniające bezpieczną obsługę kolejki.
  • Dozwolona jest działalność szatni, przechowalni ubrań oraz przedmiotów pod poniższymi warunkami:
  • zachowanie dystansu min. 1,5 m pomiędzy klientami obiektu handlowego,
  • przestrzeganie obowiązku zakrywania ust i nosa,
  • zapewnienie środków dezynfekcyjnych dla osób korzystających z szatni,
  • zapewnienie w miarę możliwości samodzielnego wieszania/odkładania odzieży wierzchniej/przedmiotów,
  • zachowanie bezpiecznej odległości pomiedzy odzieżą i przedmiotami, tak aby nie stykały się ze sobą np. wieszanie na co drugim wieszaku,
  • w miarę możliwości częstą dezynfekcję: szafek przeznaczonych do przechowywania odzieży i przedmiotów deponowanych w szatni oraz powierzchni dotykowych tj. poręczy, klamek, uchwytów powierzchni płaskich, w tym blatów,
  • w miarę możliwości zapewnienie jednoroazowych numerów przyporządkowanych do okrycia wierzchniego/przedmiotu,
  • zapewnienie częstej dezynfekcji kluczyków do szafek,
  • w przypadku zatrudnienia obsługi szatni- wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej, w tym maski, rękawiczki oraz środki do dezynfekcji rak, a także nieprzemakalne fartuchy z długim rękawem do użycia w razie potrzeby.

12. Wyłączenie z użytku, lub dokładne czyszczenie, po każdym kliencie, środkami chemicznymi, przebieralni w sklepach na terenie obiektu handlowego.

13. Zaleca się utrzymywanie rygorystycznych zasad w zakresie wysokiej krotności wymiany powietrza w obiekcie, poprzez doprowadzanie do obiektu (w miarę możliwości technicznych) głównie świeżego - atmosferycznego odpowiednio uzdatnionego powietrza z możliwie jak najmniejszym dodatkiem powietrza z systemu cyrkulacji, a następnie usunięcie zużytego powietrza na zewnątrz obiektu. Nie należy stosować wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła - rekuperacji.

14. Wprowadzenie odpowiednich procedur dla personelu w zakresie zwiększonej częstotliwości czyszczenia i dezynfekcji, ze szczególnym uwzględnieniem toalet, uchwytów, poręczy klamek, przycisków w windach etc.

Strefa gastronomiczna:

  • Wydzielenie strefy gastronomicznej widoczną, fizyczną barierą.
  • Szczególna dyscyplina utrzymania 1,5-metrowej odległości pomiędzy osobami stojącymi w kolejce, poprzez zastosowanie widocznych wskazówek (naklejki na podłodze lub stojące znaki).
  • Obiekty gastronomiczne znajdujące się na terenie galerii handlowej są objęte zasadami wskazanymi w protokole dotyczącym restauracji.
  • Obowiązuje zakaz działalności stacjonarnej restauracji. Możliwa jest jedynie realizacja usług polegających na przygotowywaniu i podawaniu żywności na wynos oraz w dowozie.

Infrastruktura współtowarzysząca:

  • Informowanie klientów o konieczności parkowania na co drugim miejscu a w przypadku braku takiej możliwości o zachowanie dystansu przy wsiadaniu/wysiadaniu z pojazdów.
  • Dokładne czyszczenie środkami chemicznymi toalet przynajmniej 4 razy dziennie oraz rekomendacja dla klientów o konieczności ograniczenia liczby osób przebywających w toaletach; rekomenduje się, ograniczenie ilości osób przebywających w toaletach, aby umożliwić zachowanie bezpiecznych odległości.
  • Codzienna, regularna, przynajmniej 2-krotna w ciągu dnia dezynfekcja drzwi, schodów ruchomych oraz innych elementów infrastruktury wspólnej.
  • Regularna, nie rzadziej niż co godzinę, dezynfekcja powierzchni dotykowych infrastruktury wspólnej: klamek, poręczy, blatów.
  • mycia rąk
  • dezynfekcji rąk
  • zdejmowania i zakładania rękawiczek
  • zdejmowania i zakładania maseczki

Procedury postępowania w przypadku zidentyfikowania przez obsługę obiektu handlowego osoby posiadającej symptomy zakażenia COVID-19:

  • Osoby mające symptomy zakażenia SARS-CoV-2 nie powinny korzystać z miejsc publicznych, w tym przychodzić do sklepów.
  • W przypadku stwierdzenia wyraźnych oznak choroby jak uporczywy kaszel, złe samopoczucie, trudności w oddychaniu , osoba nie powinna zostać wpuszczona na teren obiektu. Powinna zostać poinstruowana o jak najszybszym zgłoszeniu się do najbliższego oddziału zakaźnego, celem konsultacji z lekarzem, poprzez udanie się tam transportem własnym lub powiadomienie 999 albo 112.
  • Zgłoszenie incydentu do kierownictwa obiektu co umożliwi obsłudze obiektu ustalenie obszaru, w którym poruszała się i przebywała osoba, przeprowadzenie rutynowego sprzątania, zgodnie z procedurami obiektu oraz zdezynfekowanie powierzchni dotykowych (klamki, poręcze, uchwyty itp.).
Źródło: Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii w konsultacji z GIS