Przedstawiamy wytyczne dotyczące funkcjonowania salonów tatuażu w trakcie epidemii COVID-19 w Polsce przygotowane przez Ministerstwo Rozwoju w konsultacji z Głównym Inspektoratem Sanitarnym.

Celem wdrażanych procedur jest:

  • Dodatkowe zwiększenie bezpieczeństwa pracowników (obsługi) oraz klientów salonów tatuażu.
  • Minimalizowanie ryzyka zakażenia pracowników (obsługi) oraz klientów.
  • Ograniczenie liczby kontaktów na terenie salonu tatuażu w danym przedziale czasowym, w ramach zabezpieczenia przed możliwym zakażeniem.
  • Kompleksowe działanie przeciwepidemiczne dostosowane do etapu zaawansowania stanu epidemii.

Wytyczne zostały podzielone na cztery części:

  • Zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom oraz klientom salonu tatuażu.
  • Zapewnienie bezpieczeństwa w salonie.
  • Procedury postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia SARS-CoV-2 u pracownika.
  • Procedury postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia SARS-CoV-2 u klienta.

Zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom oraz klientom salonu tatuażu:

  • Wytyczne dla pracowników:
  • regularnie, często i dokładnie myć ręce wodą z mydłem zgodnie z instrukcją znajdującą się przy umywalce, do osuszania stosować wyłącznie ręczniki jednorazowe i dezynfekować osuszone dłonie środkiem również spełniającym ww. normę,
  • zachować bezpieczną odległość (1,5 metra) między klientami/pracownikami (włączając stanowiska pracy); dystans ten może być zmniejszony tylko wtedy, gdy wymaga tego realizacja usługi i stosowane są inne środki ochrony indywidualnej,
  • ograniczyć rozmowy pomiędzy personelem a klientami do minimum wymaganego do zrealizowania usługi,
  • ograniczyć czas spędzany przez klientów w salonie do minimum wymaganego do zrealizowania usługi,
  • podczas kaszlu i kichania zakryć usta i nos zgiętym łokciem lub chusteczką - jak najszybciej wyrzucić chusteczkę do zamkniętego kosza wyłożonego foliowym workiem i umyć ręce,
  • należy unikać dotykania twarzy, w szczególności oczu, ust i nosa (jeśli to się stanie, należy zdezynfekować dłonie).
  • dopilnować, aby klienci dezynfekowali dłonie, zakładali rękawiczki ochronne oraz posiadali ochronę zakrywającą usta i nos,
  • unikać dojazdów do pracy środkami komunikacji publicznej, jeżeli istnieje taka możliwość,
  • nie używać telefonów komórkowych w trakcie wykonywania usługi,
  • dotykać wyłącznie przedmiotów niezbędnych do wykonania zabiegu w gabinecie zabiegowym w trakcie wykonywania usługi;
  • zaleca się pozyskać, za zgodą klienta, niezbędne dane klienta - co najmniej imię, nazwisko oraz dane kontaktowe (telefon, adres e-mail); dane te są niezbędne w przypadku konieczności powiadomienia o potencjalnym kontakcie z osobą zakażoną oraz oceny ryzyka narażenia na zakażenie SARS-CoV-2; należy poinformować klienta, że jego dane mogą być przekazane pracownikom Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub innym służbom kryzysowym oraz przekazać informacje na temat podstawy prawnej, celu i czasu przetwarzania danych (art. 9 ust. 2 lit. i RODO: „przetwarzanie jest niezbędne ze względów związanych z interesem publicznym w dziedzinie zdrowia publicznego, takich jak ochrona przed poważnymi transgranicznymi zagrożeniami zdrowotnymi lub zapewnienie wysokich standardów jakości i bezpieczeństwa opieki zdrowotnej oraz produktów leczniczych lub wyrobów medycznych, na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, które przewidują odpowiednie, konkretne środki ochrony praw i wolności osób, których dane dotyczą, w szczególności tajemnicę zawodową”),
  • ponieważ praca tatuatorów polega na bezpośrednim kontakcie z drugim człowiekiem, w obliczu istotnego zagrożenia związanego z rozprzestrzenianiem się COVID-19 są oni szczególnie narażeni na infekcje; ważnym aspektem jest profesjonalne podejście do zasad mających na celu wzmocnienie bariery ochronnej skóry i błon śluzowych; wszelkie uszkodzenia skóry zwiększają dodatkowo ryzyko dostania się do organizmu zarówno wirusów, jak i bakterii; zasadna jest zatem szczególna ochrona dłoni, twarzy, oczu, błon śluzowych nosa i jamy ustnej, uszu oraz włosów.
  • Wytyczne dla klientów:
  • nosić osłonę nosa i ust zaleca się stosowanie maseczek z pętlą na ucho, oraz rękawiczki ochronne (jeśli jest to możliwe, ze względu na rodzaj wykonywanego zabiegu),
  • nie używać telefonów komórkowych w trakcie wykonywania usługi,
  • przed planowaną usługą zmierzyć temperaturę oraz ocenić swój aktualny stan zdrowia pod kątem ewentualnych objawów zakażenia SARS-CoV-2; w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy odwołać umówioną wizytę,
  • stosować się do zaleceń obsługi salonu.
  • Pozostałe wytyczne:
  • rekomendowana praca w trybie zmian; osoby pracujące na różnych zmianach, w miarę możliwości, nie powinny się spotykać,
  • dostosowanie obecnego planu higieny studia do panujących warunków epidemicznych - poszerzając procedury użycia środków do dezynfekcji i zwiększając częstotliwość ich użycia, oraz poszerzając zakres dezynfekowanych powierzchni i przedmiotów (m.in. o wszystkie z którymi klient miał kontakt); jeżeli studio nie ma wdrożonego planu higieny, powinno niezwłocznie wdrożyć rozszerzony plan higieny odpowiedni do panujących warunków epidemicznych, uwzględniający procedury ujęte w niniejszym dokumencie,
  • zapewnienie środków ochrony indywidualnej oraz środków do dezynfekcji (dopuszczone i certyfikowane produkty medyczne o przeciwwirusowym działaniu),
  • ograniczenie do niezbędnego minimum spotkań i narad wewnętrznych; spotkania powinny być przeprowadzane przy otwartych oknach z zachowaniem rekomendowanych odległości pomiędzy osobami (minimum 1,5 m); preferowany kontakt telefoniczny oraz elektroniczny,
  • zachowanie bezpiecznej odległości (rekomendowane 1,5 m) między innymi klientami/pracownikami (włączając stanowiska pracy); dystans ten może być zmniejszony tylko wtedy, gdy wymaga tego realizacja usługi i stosowane są inne środki ochrony indywidualnej,
  • zachowanie bezpiecznej odległości w pomieszczeniach dla personelu, zmniejszenie liczby pracowników korzystających z tych pomieszczeń w danym czasie, umieszczenie w nich płynów do dezynfekcji w celu oczyszczenia każdej powierzchni dotykowej 2-3 razy w ciągu dnia pracy, na koniec każdej zmiany personelu oraz po zakończeniu obsługi każdego klienta,
  • rozłożenie w czasie zaplanowanych wizyt, aby zmniejszyć liczbę osób przebywających w salonie w tym samym momencie; w gabinecie może przebywać tylko tylu klientów, ile jest stanowisk do ich obsługi (w przypadku gdy klient wymaga opieki, uczestniczy także jego opiekun),
  • szczególna troska o pracowników z grup narażonych na ciężki przebieg COVID-19, - jeśli to możliwe nieangażowanie w bezpośredni kontakt z klientem osób powyżej 60 r.ż. oraz przewlekle chorych,
  • preferowanie umawianie wizyt zdalnie: przez Internet/telefon; używane przez pracowników telefon i klawiaturę należy dezynfekować po każdym użyciu, jeśli korzysta z nich więcej osób,
  • monitorowanie przestrzegania procedur przez wszystkich współpracowników,
  • zapewnienie sprzętu i środków oraz monitorowanie codziennych prac porządkowych,
  • przygotowanie procedury postępowania na wypadek wystąpienia sytuacji podejrzenia zakażenia i skuteczne poinstruowanie pracowników.

Zapewnienie bezpieczeństwa w salonie:

Organizacja salonu:

  • Zachować bezpieczną odległość - minimum to 1,5 m odległości pomiędzy stanowiskami dla klientów; w przypadku braku takiej możliwości rekomenduje się zainstalowanie ekranów ochronnych (przepierzenia, ścianki) pomiędzy stanowiskami; przepierzenia powinny być wykonane z materiału nieprzepuszczającego powietrza, łatwo poddającego się czyszczeniu i dezynfekcji oraz mieć minimalny wymiar 2 m x 1,5 m.
  • W oknie wejściowym/witrynie, na internetowej stronie gabinetu, w mediach społecznościowych, w aplikacjach mobilnych umieścić komunikat o maksymalnej liczbie klientów, mogących jednocześnie przebywać w salonie oraz przyjętych środkach ochrony i procedurach.
  • Zapewnić klientom środki do dezynfekcji (płyny dezynfekcyjne) w różnych punktach w salonie: przy drzwiach, gdzie dezynfekcja jest obowiązkowa, przy wchodzeniu i wychodzeniu z salonu, przy recepcji/strefie roboczej, na stanowisku pracy; należy poinstruować klienta, w jaki sposób skutecznie myć oraz dezynfekować ręce oraz dopilnować, aby każdorazowo wykonał te czynności poprawnie; zaleca się korzystanie z płynu do dezynfekcji rąk, nawet, jeżeli klienci mają na sobie rękawiczki; rekomenduje się zainstalowanie bezdotykowych automatów z płynem dezynfekcyjnym.
  • Wywiesić w pomieszczeniach sanitarnohigienicznych instrukcje dot. mycia rąk, zdejmowania i zakładania rękawiczek, zdejmowania i zakładania maseczki, a przy dozownikach z płynem do dezynfekcji - instrukcje dezynfekcji rąk.
  • Zrezygnować z serwowania kawy i herbaty; sugerowane jest zapewnienie jedynie wody do picia w opakowaniach jednorazowych lub podawanej przez personel w kubkach jednorazowych z dystrybutora.
  • Wystrój gabinetu ograniczyć do minimum - należy pozostawić w miarę możliwości jak największą ilość powierzchni płaskich, możliwych i szybkich do czyszczenia i dezynfekowania; z przestrzeni wspólnych należy usunąć wszelkie zbędne przedmioty, tj. sztuczne kwiaty, lampy, świece, zwisające kotary i inne dekoracje oraz ulotki, foldery, magazyny i inne materiały reklamowe.
  • Rekomendowane zrezygnowanie z poczekalni. W salonie mogą przebywać wyłącznie umówieni klienci, nie należy udostępniać poczekalni osobom towarzyszącym.
  • Tak zorganizować sposób przechowywania odzieży wierzchniej klientów, aby odzież ta nie stykała się.
  • Usunąć testery (warto posiadać wizualne instrukcje stosowania produktu i jego korzystnego działania dla klienta) oraz poinformować klientów, aby nie dotykali produktów - może to zrobić tylko obsługa; dotykanie produktów powoduje utratę ich czystości, dlatego należy stworzyć rutynę ich oczyszczania lub dezynfekcji.

Przygotowanie gabinetu zabiegowego oraz przebieg usługi:

  • Zdezynfekować stanowisko pracy (leżanka/fotel + szafka/stanowisko zabiegowe).
  • Zabezpieczyć meble zabiegowe
  • folia (lub zastępczo inne rozwiązanie spełniające jej funkcję) na fotel,
  • prześcieradło jednorazowe,
  • folia (lub zastępczo inne rozwiązanie spełniające jej funkcję) na taboret zabiegowy,
  • folia (lub zastępczo inne rozwiązanie spełniające jej funkcję) na pilot do fotela.

UWAGA: w przypadku ofoliowania mebli, należy wymieniać folię po każdym kliencie.

  • Zabezpieczyć folią urządzenia wykorzystywane podczas zabiegu (maszynka do tatuażu, zasilacz, stopka, kable).

UWAGA: w przypadku ofoliowania urządzeń, należy wymienić folię po każdym kliencie

  • Po zakończonej pracy, folie należy traktować, jako odpad niebezpieczny.
  • W zależności od rodzaju wykonywanego zabiegu, należy wyposażyć klienta w adekwatny pakiet obejmujący:
  • rękawiczki jednorazowe, (jeśli nie posiada własnych),
  • maseczkę jednorazową,
  • peniuar jednorazowy lub zastępczo inne rozwiązanie spełniające jego funkcję (opcjonalnie w zależności od rodzaju wykonywanego zabiegu).
  • Przed przystąpieniem do wykonania usługi poprosić klienta o dezynfekcję rąk i/lub założenie jednorazowych foliowych rękawiczek; osoba obsługująca klienta powinna przekazać klientowi dokładną instrukcję mycia i dezynfekcji rąk, prawidłowego zakładania i zdejmowania rękawiczek oraz maseczki.
  • Podczas wykonywania zabiegu, tatuatora obowiązuje strój specjalistyczny:
  • foliowe fartuchy jednorazowe oraz ochraniacze przedramion,
  • maseczka ochronna (maseczka powinna być dopuszczona do użytku medycznego zgodnie z normą PN-EN 14683+AC:2019-09); w przypadku pracy w okolicy twarzy klienta (szyja, klatka piersiowa, twarz) maseczka powinna być zmieniana, kiedy ulegnie zawilgotnieniu,
  • gogle lub zastępczo inne rozwiązanie spełniające jego funkcję, w przypadku wykonywania tatuażu w okolicy twarzy klienta (szyja, klatka piersiowa, twarz),
  • rękawiczki - obowiązkowe noszenie rękawiczek jednorazowych przy wykonywaniu usługi; raz zdjęte rękawiczki należy wyrzucić.
  • Przeprowadzić zabieg zgodnie z procedurami ujętymi w planie higieny studia tatuażu. Jeżeli jest taka możliwość - należy pracować przy użyciu pedału nożnego (również ofoliowanego).
  • Po wykonaniu zabiegu zużyte ostrza umieść w dedykowanych pojemnikach na odpady medyczne.
  • W przypadku użycia narzędzi wielokrotnego użytku, umieścić je w wanience z płynem dezynfekującym, następnie poddać czyszczeniu, dezynfekcji oraz sterylizacji zgodnie z procedurą ujętą w planie higieny.
  • Urządzenia należy zdezynfekować za pomocą płynów lub chusteczek do tego przeznaczonych.
  • Jeżeli sprzęt nie może zostać wysterylizowany (maszynka, kabel, stopka, zasilacz), należy go dokładnie zdezynfekować. Jednak pozostałe narzędzia (rury, końcówki) muszą być jednorazowe lub sterylizowane.
  • Okulary ochronne (zabiegi laserowe) należy umyć pod bieżącą, ciepłą wodą z użyciem detergentu lub mydła.
  • Wszystkie materiały użyte do zabiegu traktować, jako niebezpieczne, postępować z nimi zgodnie z procedurą.
  • Zużyte środki ochrony osobistej (fartuch, maseczki itd.) należy traktować jako skażone i umieszczać je w koszach przeznaczonych na odpady medyczne.
  • Zdezynfekować leżankę/fotel, stanowisko pracy oraz wszystkie powierzchnie i przedmioty, z którymi klient miał kontakt.
  • Odpady niebezpieczne zgromadzone w trakcie tatuowania należy wynieść z pomieszczenia zabiegowego po każdym kliencie.

Od zakończenia usługi do przyjęcia kolejnego klienta powinno minąć tyle czasu, ile wymagane jest przy zastosowaniu danego środka do dezynfekcji, zgodnie z jego instrukcją użycia, zanim następny klient zostanie obsłużony na tym samym stanowisku.

Higiena i dezynfekcja:

  • Należy stosować wyłącznie preparaty skuteczne wobec wirusów.
  • Ręce należy myć i dezynfekować:
  • zawsze przed i po pracy z klientem,
  • po dotykaniu banknotów/kart kredytowych, klamek w drzwiach, telefonu,
  • przed dotykaniem ust, nosa czy oczu,
  • po zanieczyszczeniu rąk wydzieliną z dróg oddechowych, np. w przypadku kaszlu, kichania,
  • zawsze przed i po skorzystaniu z toalety, w pomieszczeniu dla personelu, przed i po jedzeniu, piciu,
  • przed i po każdej zmianie rękawiczek jednorazowych,
  • przed i po przerwie w zabiegu.
  • Higieniczne mycie oraz dezynfekcję rąk należy przeprowadzać zgodnie z załączonymi instrukcjami.
  • W przypadku świadczenia usług tatuażu konieczna jest procedura łącząca mycie rąk w ciepłej wodzie wraz z dezynfekcją skóry preparatami do tego przeznaczonymi.
  • Jednorazowe rękawiczki lateksowe lub nitrylowe muszą być często zmieniane (każdorazowo po wykonaniu takich czynności jak: otwieranie/zamykanie drzwi, opróżnianie pojemników z odpadami, po każdym kliencie), a po każdorazowym ich zdjęciu należy umyć oraz zdezynfekować ręce.
  • W przypadku dezynfekowania rękawiczek w trakcie pracy/sprzątania, należy pamiętać, aby w takim przypadku stosować wyłącznie rękawiczki spełniające normę PN-EN ISO 374-4:2020-03.
  • Dla klientów opcjonalnie można stosować jednorazowe ochraniacze na buty (zakładane przy wejściu do salonu), jako dodatkową ochronę w celu zwiększenia poziomu higieny w salonie lub jednorazowe kapcie wyrzucane po zabiegu do worka na odpady.
  • Należy stosować jednorazowe tkaniny (ręczniki, podkłady, prześcieradła, chusty) dla każdego klienta.
  • Tkaniny jednorazowego użytku należy wyrzucać po każdym użyciu do zamykanego pojemnika na odpady medyczne wyłożonego czerwonym foliowym workiem.
  • Narzędzia (jeżeli nie są jednorazowe) powinny być zdezynfekowane oraz wysterylizowane zgodnie z procedurą; sterylizacja powinna odbywać się w autoklawie spełniającym normę PN-EN 13060+A1:2018-12; należy regularnie przeprowadzać kontrolę procesów sterylizacji parowej wg normy EN PN ISO 17665-1:2007; narzędzia powinny być zapakowane w pakiety spełniające normę PN-EN 868-5:2019-01; po użyciu narzędzi należy postępować zgodnie z procedurą dezynfekcji i sterylizacji narzędzi; wszelkie pojemniki/tace/miseczki używane do przechowywania narzędzi/produktów powinny być również czyszczone i dezynfekowane.
  • Farby, kremy i wszelkie inne produkty dawkowane oraz produkty wykorzystywane do zabiegu takie jak golarki, szpatułki, kubeczki itp. powinny być przechowywane w zamkniętych suchych i czystych pojemnikach lub szafkach bez dostępu światła oraz niedostępnych dla klienta. Należy je wyciągać wyłącznie w celu uzupełnienia w czasie pracy z zastosowanie procedur higieny ujętych w planie higieny studia (w celu uniknięcia kontaminacji krzyżowej poprzez dotyk jak również drogą kropelkowa).
  • Po każdym użyciu należy dezynfekować opakowania (farb, kremów, wazeliny itp.) oraz narzędzia używane w trakcie pracy (maszynka, kabel, stopka, zasilacz, tryskawki itp.)
  • Należy zwiększyć częstotliwość prac porządkowych, ze szczególnym uwzględnieniem dezynfekowania powierzchni dotykowych preparatami o szerokim spektrum działania spełniających normę PN-EN 14885:2019-01, która powinna zawierać PN-EN 14476+A2:2019-08, takich jak np. włączniki świateł, klamki, uchwyty, poręcze krzeseł, słuchawka telefonu, klawiatura i myszka, biurka oraz wszystkich innych powierzchni, z którymi stykał się klient; do dezynfekcji powierzchni należy stosować wyłącznie jednorazowe ręczniki/papier.
  • Zaleca się zwiększone czyszczenie/konserwację klimatyzacji oraz zwiększenie poziomu wentylacji w celu zapewnienia bardziej regularnego obiegu powietrza w miejscu pracy. Nieklimatyzowane pomieszczenia należy jak najczęściej wietrzyć.

Procedury postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia SARS-CoV-2 u pracownika:

  • Pracownicy/obsługa salonu tatuażu powinni zostać poinstruowani, że w przypadku wystąpienia niepokojących objawów sugerujących zakażenie SARS-CoV-2 nie powinni przychodzić do pracy, powinni pozostać w domu i skontaktować się telefonicznie z właściwą miejscowo powiatową stacją sanitarno-epidemiologiczną, oddziałem zakaźnym, a w razie pogarszania się stanu zdrowia zadzwonić pod nr 999 lub 112.
  • Zaleca się bieżące śledzenie informacji Głównego Inspektora Sanitarnego i Ministra Zdrowia, dostępnych na stronach gis.gov.pl oraz https://www.gov.pl/web/koronawirus/, a także obowiązujących przepisów prawa.
  • W przypadku wystąpienia u pracownika wykonującego swoje zadania na stanowisku pracy niepokojących objawów sugerujących zakażenie SARS-CoV-2, należy niezwłocznie odsunąć go od pracy i odesłać transportem indywidualnym do domu lub w przypadku, gdy jest to niemożliwe, pracownik powinien oczekiwać na transport w wyznaczonym pomieszczeniu, w którym jest możliwe czasowe odizolowanie go od innych osób. Należy wstrzymać przyjmowanie klientów, powiadomić właściwą miejscowo powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną i stosować się ściśle do wydawanych instrukcji i poleceń.
  • Zaleca się ustalenie obszaru, w którym poruszał się i przebywał pracownik, przeprowadzenie rutynowego sprzątania, zgodnie z procedurami salonu oraz zdezynfekowanie powierzchni dotykowych (klamki, poręcze, uchwyty itp.).
  • Należy stosować się do zaleceń państwowego powiatowego inspektora sanitarnego przy ustalaniu, czy należy wdrożyć dodatkowe procedury biorąc pod uwagę zaistniały przypadek.

Procedury postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia SARS-CoV-2 u klienta:

  • W przypadku stwierdzenia objawów choroby, jak uporczywy kaszel, złe samopoczucie, trudności w oddychaniu, osoba nie powinna zostać wpuszczona na teren salonu. Powinna zostać poinstruowana o konieczności skontaktowania się telefonicznie ze stacją sanitarno-epidemiologiczną, oddziałem zakaźnym, a w razie pogarszania się stanu zdrowia - zadzwonić pod nr 999 lub 112.
  • Zgłoszenie incydentu do kierownictwa obiektu, co umożliwi obsłudze ustalenie obszaru, w którym poruszała się i przebywała osoba, przeprowadzenie rutynowego sprzątania, zgodnie z procedurami obiektu oraz zdezynfekowanie powierzchni dotykowych (klamki, poręcze, uchwyty itp.).
  • Ustalenie listy pracowników oraz klientów obecnych w tym samym czasie w salonie i zalecenie stosowania się do wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego dostępnych na stronie gov.pl/web/koronawirus/ oraz gis.gov.pl odnoszących się do osób, które miały kontakt z zakażonym.
Źródło: Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii w konsultacji z GIS