Jeśli rolnik, który złożył wniosek o dopłaty bezpośrednie, zmarł, a jego spadkobierca nie zamierza rezygnować z ich otrzymania, to ma 14 dni na dostarczenie do biura ARiMR prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Jeśli nie dochowa terminu, będzie musiał uprawdopodobnić, że nastąpiło to bez jego winy. Termin ten jest bowiem terminem o charakterze procesowym i może być przywrócony na zasadach określonych w kodeksie postępowania administracyjnego.
Taką uchwałę podjął Naczelny Sąd Administracyjny. Wniosek o jej podjęcie złożył rzecznik praw obywatelskich.
Wczorajsza uchwała ma znaczenie dla spadkobierców tych rolników, którzy zmarli przed otrzymaniem decyzji o przyznaniu dopłaty lub wsparcia do produkcji obszarowej. Chodzi o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, płatności uzupełniającej lub wsparcia specjalnego.
Wsparcie to, zgodnie z ustawą o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 170, poz. 1051 z późn. zm.) przysługuje bowiem także spadkobiercom. Muszą oni jednak w terminie siedmiu miesięcy od śmierci rolnika dołączyć do sprawy odpowiedni wniosek, a także prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
A w przypadku, gdy postępowanie spadkowe nie zostało jeszcze zakończone, np. zaświadczenie z sądu o zarejestrowaniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Gdy postępowanie o nabycie spadku się zakończy, spadkobierca powinien dostarczyć postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Ma na to 14 dni od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia.
W dotychczas rozstrzyganych przez sądy sprawach sędziowie na poziomie sądów wojewódzkich i NSA zgodnie twierdzili, że termin 7-miesięczny jest terminem materialnym, czyli takim, który nie podlega przywróceniu. Inaczej jest jednak w przypadku terminu 14-dniowego.
Wprawdzie większość sądów uznała, że jest to termin procesowy, czyli może być przywrócony, jednak w tym roku w NSA zapadł wyrok (sygn. akt II GSK 140/11), w którym skład sędziowski uznał, że termin 14 dni na dostarczenie odpowiedniego dokumentu nie jest ani terminem procesowym, ani materialnym, lecz instrukcyjnym. Jego przekroczenie nie wywołuje więc ujemnych skutków dla spadkobiercy. Za takim poglądem opowiadał się również RPO.
NSA we wczorajszej uchwale nie zgodził się jednak z tym stanowiskiem, uznając, że termin ten jest jednak terminem procesowym. Do całej ustawy o płatnościach stosuje się bowiem przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.
Uchwała NSA w składzie siedmiu sędziów z 29 października 2012 r., sygn. akt II GPS 3/12.