Rada gminy może wyrazić zgodę na odstąpienie od trybu przetargowego przy zawieraniu umów użytkowania, najmu lub dzierżawy tylko w ustawowo określonych przypadkach.
ORZECZENIE
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że rada gminy nie może dowolnie zgadzać się na odstąpienie od przetargu przy wydzierżawianiu, wynajmowaniu i użytkowaniu nieruchomości gminnych. Zgodnie z podjętą uchwałą w przypadku umów zawieranych na dłużej niż trzy lata lub czas nieoznaczony rada gminy może wyrazić zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia umów tylko w przypadkach określonych w art. 37 ust. 3 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 z późn. zm.).
Sąd zauważył, że działalność Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do mienia stanowiącego ich własność nie opiera się wyłącznie na przepisach prawa cywilnego. Ze względu na ich publicznoprawny status oraz przysługującego im mienia, obrót ten regulowany jest także przepisami prawa publicznego. W ocenie sądu uzasadnia to wprowadzenie ograniczeń w zakresie swobody dysponowania mieniem i swobody zawierania umów oraz samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Mienie to ma służyć przede wszystkim celom publicznym. Dlatego też przyjęta w kodeksie cywilnym fundamentalna zasada swobody umów oraz swoboda właściciela rozporządzania jego rzeczą doznaje określonych ograniczeń. Takim ograniczeniem jest wprowadzenie w ustawie jako zasady sprzedawania lub oddawania w użytkowanie wieczyste tych nieruchomości w drodze przetargu.
Zdaniem NSA zamiarem ustawodawcy było wprowadzenie obowiązku zawierania umów dzierżawy w drodze przetargu. Dlatego, gdyby uznać, że rada gminy może wyrazić zgodę na odstąpienie od przetargu, to prowadziłoby w istocie rzeczy do pozbawienia tego obowiązku realnego znaczenia. Sąd podkreślił, że nie ma argumentów, żeby także inne cele, o charakterze czysto komercyjnym, mogły przemawiać za odstąpieniem od obowiązku przeprowadzenia przetargu.
Uchwała została podjęta w związku ze skargą rady gminy na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody. Uchwałą z października 2007 r. rada gminy wyraziła zgodę na bezprzetargowe wydzierżawienia nieruchomości gminnej na cele rekreacyjne. Wojewoda stwierdził jej nieważność. Uznał, że rada nie miała prawa do wyrażenia zgody na odstąpienie od przetargu w tym przypadku..
Sygn. akt I OPS 1/09
KIEDY GMINA MOŻE ODSTĄPIĆ OD PRZETARGU
Zgodnie z art. 37 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami można odstąpić od przetargu, gdy nieruchomości są przeznaczone:
● pod budownictwo mieszkaniowe lub
● na realizację urządzeń infrastruktury technicznej albo
● do innych celów publicznych, jeżeli cele te będą realizowane przez podmioty, dla których są to cele statutowe i których dochody przeznacza się w całości na działalność statutową
● gdy sprzedaż nieruchomości następuje na rzecz osoby, która dzierżawi nieruchomość na podstawie umowy zawartej co najmniej na 10 lat, jeżeli nieruchomość ta została zabudowana na podstawie zezwolenia na budowę.