Po trzech latach zajmowania przedostatniego miejsca w UE, Polska uzyskała w rankingu ILGA Europe wynik 16 proc. i spadła w nim na ostatnią pozycję. Co spowodowało jeszcze gorszą pozycję naszego kraju w rankingu równouprawnienia? Przyczyną były głównie wydarzenia związane z zakazywaniem "Marszów Równości" przez włodarzy poszczególnych miast. ILGA Europe, obserwując sytuację w Polsce, odjęła nam z tego powodu punkty w trzech podkategoriach w ramach działu "Wolność zgromadzeń, zrzeszania się i ekspresji".
- O ile w 2018 roku mieliśmy jeden zakaz i można było to potraktować jako wyjątek od reguły, o tyle w 2019 roku zakaz marszu równości stał się stałą praktyką prezydentów miast, którzy - z pełną świadomością, że nie mają racji i przegrają w sądzie - zakazywali ich ze względów politycznych – wyjaśnia adwokatka Karolina Gierdal z Kampanii Przeciw Homofobii.
Jak informuje Kampania Przeciw Homofobii, do utraty punktów w podkategorii "Organizacje działają bez przeszkód ze strony państwa" doprowadziły natomiast przyjmowane przez samorządy dyskryminujące Samorządowe Karty Praw Rodzin i znajdujący się w tym dokumencie punkt dotyczący selekcji organizacji społecznych, z którymi winny współpracować samorządy.
Z kolei w podkategorii "Obrońcy/czynie praw osób LGBTI nie są zagrożeni/e" ILGA Europe odjęła Polsce punkt z uwagi na panującą w kraju sytuację zagrożenia dla bezpieczeństwa aktywistek i aktywistów działających na rzecz społeczności LGBTI. Jak wylicza KPH, o tym, że osoby zaangażowane w walkę o równouprawnienie są zagrożone świadczyć może m.in.: wniesienie pozwów przeciwko autorom Atlasu Nienawiści monitorującego proces wdrażania w samorządach tzw. uchwał anty-LGBT i Samorządowej Karty Praw Rodzin, emisję demonizującego osoby LGBT programu „Inwazja” w telewizji publicznej czy nasłanie przez TVP na stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii kobiety, która miała szpiegować organizację.
Kto zdobył najwięcej punktów?
Czwarty raz z rzędu na czele rankingu znajduje się Malta, która uzyskała wynik 89 proc. Kolejne pozycje zajmują Belgia i Luksemburg (73 proc.) oraz Dania i Norwegia (68 proc.).
Polska z wynikiem 16 proc. nie tylko spadła na ostatnie miejsce w UE. Zakwalifikowała się także do dziesiątki krajów w całej Europie o najniższym poziomie równouprawnienia osób LGBTI. Wynik uzyskany przez Polskę zbliża nas do Białorusi (13 proc.), Monako (11 proc.), Rosji (10 proc.), Armenii (8 proc.), Turcji (4 proc.) oraz Azerbejdżanu (2 proc.) - państwa te zajęły ostatnie miejsca w tegorocznym rankingu.
Jak się okazuje, wynik Polski mógł być jeszcze gorszy, gdyby nie działalność Rzecznika Praw Obywatelskich i wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie. ILGA Europe postanowiła przyznać nam punkty za aktywność RPO Adama Bodnara, który razem ze swoim zespołem podejmuje liczne działania w zakresie praw osób transpłciowych i niebinarnych oraz w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie, który uznał, że nieposiadająca polskiego obywatelstwa uchodźczyni mieszkająca w Polsce może przejść przez procedurę uzgodnienia płci.
W Europie trwa tendencja spadkowa
Co ciekawe, prawie połowa europejskich krajów nie podjęła żadnych prawnych działań mających na celu zwiększenie równouprawnienia osób LGBTI. Obserwowana jest natomiast tendencja wycofywania się z przyjętych dotychczas rozwiązań chroniących prawa mniejszości seksualnych, choć pozytywne zmiany wprowadzane są na rzecz osób interpłciowych czy transpłciowych. Jak zauważa w raporcie ILGA Europe, w związku panującą pandemią oraz nadchodzącym kryzysem ekonomiczno-społecznym, istnieje obawa, że prawa osób LGBTI będą jeszcze silniej ograniczane.
Czym jest ILGA Europe?
Ranking ILGA Europe to najważniejszy europejski ranking badający poziom równouprawniania osób LGBTI (lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych i interpłciowych) żyjących w Europie. Ranking nie jest badaniem opinii publicznej – jego wynik bazuje na analizie krajowego prawodawstwa oraz praktyki stosowania prawa w sześciu kategoriach:
1. równość i zakaz dyskryminacji;
2. rodzina;
3. wolność zgromadzeń, zrzeszania i ekspresji;
4. przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści,
5. uzgadnianie płci i integralność cielesna,
6. prawo do azylu.
