Jestem wspólnikiem spółki z o.o. W jednym ze sklepów, który prowadzi nasza spółka, odbyła się kontrola sanepidu. Inspektorzy zarzucili nam sprzedaż przeterminowanych produktów spożywczych. Czy sanepid może skierować sprawę do sądu, czy też uprawnienia ma inny organ? Kto będzie odpowiadał karnie? Czy odpowiedzialny będzie indywidualnie pracownik, który nadzorował te sprawy, czy ktoś ze wspólników spółki?
Tak, sanepid może zainicjować postępowanie karne przeciwko osobie odpowiedzialnej za wprowadzenie do sprzedaży środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia.
Uprawnienia sanepidu
Zadania sanepidu reguluje ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (dalej: u.p.i.s.). W art. 4 ust. 1 pkt 3 u.p.i.s. postanowiono, że do zakresu działania inspekcji w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności oraz warunków żywienia zbiorowego. W art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.i.s. postanowiono zaś, że zadania określone w rozdziale 1 wykonuje państwowy powiatowy inspektor sanitarny jako organ rządowej administracji zespolonej w powiecie.
W kontekście podanego stanu faktycznego istotne są również regulacje art. 17 par. 3 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Tamże postanowiono, że organom administracji rządowej i samorządowej, organom kontroli państwowej i kontroli samorządu terytorialnego oraz strażom gminnym (miejskim) uprawnienia oskarżyciela publicznego przysługują tylko wówczas, gdy w zakresie swego działania, w tym w trakcie prowadzonych czynności wyjaśniających, ujawniły wykroczenia i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie. Z powyższego wnioskować należy, że powiatowy inspektor sanitarny jak najbardziej może uzyskać status oskarżyciela publicznego, występując ze stosownym wnioskiem do sądu o ukaranie przeciwko sprawcy wykroczenia.
Surowe kary
Do katalogu wykroczeń, w przypadku których sanepid może nałożyć karę, należy zaliczyć sprzedaż produktów przeterminowanych. W art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (dalej: u.b.ż.ż.) postanowiono, że kto używa do produkcji lub wprowadza do obrotu środek spożywczy po upływie terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości – podlega karze grzywny. W ust. 2 zaś określono, że jeżeli sprawca dopuszcza się czynu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, w stosunku do środków spożywczych po upływie ich terminu przydatności do spożycia, o znacznej wartości, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Kto odpowiedzialny
Warto zauważyć, że art. 100 u.b.ż.ż. przewiduje możliwość przypisania odpowiedzialności każdej osobie, która dopuszcza się wymienionego przewinienia. Oznacza to, że może mieć taki status m.in. pracownik, który ma w zakresie obowiązków służbowych kontrolowanie środków spożywczych pod kątem terminów przydatności do spożycia. Warto odnotować stanowisko zaprezentowane w wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z 18 sierpnia 2017 r. (sygn. akt IX W 1477/17). Sąd rozpoznawał odpowiedzialność wykroczeniową osoby, która była odpowiedzialna w supermarkecie za kontrolę środków spożywczych pod względem terminu przydatności do spożycia. Sprawa została zainicjowana przez inspekcje sanitarną, po przeprowadzonej uprzednio kontroli w miejscu sprzedaży. Finalnie sąd uznał, że ta osoba ponosi winę za niedopełnienie obowiązków wskutek zaniedbań i na podstawie ww. art. 100 ust. 1 pkt 1 u.b.ż.ż. wymierzył jej grzywnę w wysokości 500 zł. Sąd nie uznał argumentów pracownika o rzekomej niemożności wywiązywania się z zakresu przydzielonych obowiązków, opierając się na zeznaniach świadków w osobach innych pracowników, którzy takim obowiązkom sprostali. Zatem odpowiedzialności za wykroczenie nie należy wiązać z podmiotem właścicielskim, lecz z osobą indywidualnie odpowiedzialną w sklepie za nadzór i kontrolę nad sprzedażą przeterminowanych produktów spożywczych. W opisanej sytuacji to nie wspólnik, ale osoba odpowiedzialna w sklepie powinna odpowiedzieć za wprowadzanie do sprzedaży przeterminowanych produktów spożywczych.
Podstawa prawna
Art. 4 ust. 1 pkt 3, art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 59 ze zm.).
Art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1541 ze zm.).
Art. 17 par. 3 ustawy z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 475 ze zm.).
