Prawo zwyczajowe w Albanii: honor ponad wszystko i krwawa wendeta

1 Kiedy mężczyzna traci honor

Nie tylko niewłaściwe zachowanie w domu gospodarza może doprowadzić do utraty honoru. Sytuacje, które wywołują taki sam skutek, to między innymi: nazwanie mężczyzny kłamcą w obecności innych osób, oplucie, groźba czy pobicie. Podobnie dzieje się w sytuacji, gdy mężczyzna kłamie, nie dotrzymuje słowa, nie wywiązuje się z zobowiązania lub gdy ktoś obrazi jego żonę.

2 Broń

To najważniejszy symbol męskości, dlatego kobiety nie mają prawa się nią posługiwać. Odebranie broni mężczyźnie jest również przyczyną utraty przez niego honoru.

3 Rodzina

Głową rodziny jest najstarszy lub najbardziej zaradny mężczyzna. Posiada on specjalne przywileje, takie jak np. prawo do zaszczytnego miejsca w domu. Głowa rodziny zarządza budżetem, inwentarzem oraz dba o interesy rodziny. Do jego obowiązków należy również ochrona członków rodziny. Z kolei prawa kobiet są mocno ograniczone. Nie mogą one bowiem wtrącać się do zadań przeznaczonych dla mężczyzn, ani udzielać się w sferze publicznej. Ich obowiązki skupiają się głównie wokół gospodarstwa domowego.

Na mocy albańskiego prawa zwyczajowego ojciec ma prawo zabić swojego syna i córkę, gdy ci zhańbią rodzinę. Mężczyzna nie ma natomiast prawa do życia swojej żony – gdy ją uśmierci, ciążyć będzie na nim zemsta.

4 Krwawa zemsta - wendeta

Prawo do zabicia drugiego człowieka, choć usilnie zwalczane przez działania albańskich polityków, niestety jest ciągle żywe w niektórych częściach Albanii. Kanun bardzo szczegółowo reguluje zasady dokonywania wendety, a więc to kto, gdzie i w jakich sytuacjach dokonać może zemsty. Podkreślić należy, iż Albańczycy odróżniają odwet od zemsty. Dokonanie tej drugiej, może odbyć się tyko w przypadku popełnionego wcześniej morderstwa lub w wyniku pozbawienia kogoś honoru. Co ciekawe osoba, która dokonała krwawej zemsty, musi być obecna na pogrzebie swojej ofiary

5 Besa

Po dokonaniu wendety zabójca otrzymuje tzw. besę - obietnicę złożoną przez rodzinę ofiary, gwarantującą, że przez określony czas (przeważnie 30 dni - wielka besa) nie zostanie zabity. Gdy besa wygaśnie, zabójca będzie musiał poruszać się w godzinach i po miejscach określonych w Kanunie jako wolne od dokonywania pomsty.

Besa to jedno z najważniejszych słów w tradycji albańskiej. Nie jest to wyłącznie gwarancja tego, iż zabójca nie zostanie pomszczony. Dana komuś besa to obietnica, gwarancja tego, że dotrzymamy słowa. Jej złamanie wiąże się z utratą honoru.