W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów 12 maja 2025 r. opublikowano założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (numer projektu: UD234). Propozycja została przygotowana przez Ministra Zdrowia. Celem projektu jest stworzenie nowoczesnych, jednolitych przepisów w zakresie stwierdzania zgonu i jego dokumentowania, w tym uregulowanie roli lekarza koronera, ujednolicenie dokumentacji w postaci elektronicznej oraz zapewnienie lepszego dostępu do danych niezbędnych dla urzędów stanu cywilnego i statystyki publicznej.

  • Projekt wprowadza elektroniczną kartę zgonu i inne jednolite dokumenty, które będą stanowić element dokumentacji medycznej.
  • Nowelizacja przewiduje szczegółowe zasady działania lekarza koronera oraz procedury stwierdzania zgonu w nietypowych sytuacjach.
  • Propozycja reguluje również odrębne zasady postępowania w przypadku śmierci członków polskich kontyngentów wojskowych poza granicami kraju.

Nowa procedura stwierdzania zgonu i dokumentowania zgonu

Obowiązujące przepisy ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 450) regulują procedurę stwierdzania zgonu jedynie w odniesieniu do pacjentów zmarłych w podmiotach leczniczych udzielających całodobowych świadczeń zdrowotnych. Dla pozostałych przypadków wciąż stosuje się regulacje z ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 576), które nie przystają do obecnych realiów. Projektowane zmiany mają na celu zastąpienie tych przestarzałych przepisów i stworzenie jednej, spójnej procedury.

Nowelizacja precyzuje, kto i w jakim trybie dokonuje stwierdzenia zgonu. W szczególności wprowadza wyodrębnienie funkcji lekarza koronera, który będzie odpowiedzialny za potwierdzanie zgonu w sytuacjach, gdy nie można ustalić lekarza prowadzącego lub gdy okoliczności zgonu wymagają specjalistycznej wiedzy.

Wprowadzenie elektronicznej dokumentacji

Projekt przewiduje utworzenie elektronicznej karty zgonu, karty urodzenia oraz karty urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu. Dokumenty te będą częścią systemu dokumentacji medycznej, co pozwoli na uproszczenie procedur, ograniczenie ryzyka błędów oraz przyspieszenie przekazywania danych do urzędów stanu cywilnego i Głównego Urzędu Statystycznego.

Zmiany mają na celu również zwiększenie bezpieczeństwa danych, ograniczenie dostępu do dokumentacji przez osoby nieuprawnione oraz poprawę jakości danych wykorzystywanych w statystyce publicznej.

Zakres kompetencji lekarza koronera

Projekt szczegółowo reguluje zadania lekarza koronera, który będzie odpowiedzialny za stwierdzanie zgonu w sytuacjach, gdy nie można ustalić lekarza prowadzącego lub gdy okoliczności zgonu wymagają przeprowadzenia czynności i ustaleń wymagających specjalistycznej wiedzy. Wprowadzenie tej funkcji ma na celu zapewnienie jednoznacznych zasad postępowania w przypadkach szczególnych oraz odciążenie lekarzy z obowiązku podejmowania działań wykraczających poza ich podstawowy zakres obowiązków. Ustawa przewiduje również określenie zakresu odpowiedzialności zawodowej koronera, jak również wskazuje źródła finansowania wykonywanych przez niego czynności.

Szczególne regulacje dla Sił Zbrojnych RP

W przypadku śmierci żołnierza lub osoby cywilnej pełniącej zadania w polskich kontyngentach wojskowych za granicą, procedura dokumentowania zgonu będzie dostosowana do realiów działania Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa. Projekt przewiduje wyodrębnione regulacje, które mają zapewnić sprawność dokumentacyjną i odpowiednią współpracę z urzędami w kraju.

Efekty i znaczenie projektowanych zmian

Nowelizacja pozwoli na uporządkowanie i ujednolicenie przepisów dotyczących stwierdzania zgonu, co odciąży lekarzy z obowiązków nieleżących w zakresie ich podstawowych kompetencji. Ponadto przyczyni się do lepszego funkcjonowania systemu statystycznego oraz ułatwi funkcjonowanie urzędów stanu cywilnego. Projekt zapewnia jednoznaczność przepisów oraz ich zgodność z aktualnymi rozwiązaniami organizacyjnymi w ochronie zdrowia.

Podstawa prawna

Projekt ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw znajduje się na etapie rządowych prac legislacyjnych. Planowane przyjęcie przez Radę Ministrów przewidziane jest na III/IV kwartał 2025 r.