Subskrybuj nas na Youtube
Wniosek o wpis hipoteki przymusowej wywołuje skutki od dnia jego złożenia. Dlatego sąd, który bada go pod względem formalnym, musi mieć szansę zapoznać się z dokumentem będącym podstawą do dokonania wpisu. Bez odpowiedniego załącznika wniosek nie zostanie więc uwzględniony. Takie konkluzje płyną z orzeczenia Sądu Najwyższego.
Sprawa dotyczyła wpisu hipoteki przymusowej, o który wnosił Antonio D., obywatel włoski, w stosunku do nieruchomości upadłej spółki deweloperskiej K. Antonio D. udzielił tej spółce około 600 tys. zł pożyczki na cele inwestycyjne. Deweloper rozpoczął wznoszenie budynku mieszkalnego, jednak tuż potem popadł w tarapaty finansowe. Spółka ogłosiła upadłość, a po zakończeniu postępowania upadłościowego miała zostać zlikwidowana. Syndykowi udało się doprowadzić inwestycję do końca, ale wcześniej Antonio D. wniósł o ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości, której właścicielem była spółka. Wniosek o dokonanie wpisu złożono 21 marca 2013 r., postępowanie upadłościowe rozpoczęło się 29 marca 2013 r., a zakończyło 29 maja 2013 r. ogłoszeniem upadłości spółki K.
Referendarz dokonał wpisu zgodnie z wnioskiem, ale po odwołaniu syndyka sąd I instancji uchylił postanowienie i cofnął wpis. Podstawą rozstrzygnięcia był art. 81 ust. 1 prawa upadłościowego (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.). Przepis ten stanowi, że po ogłoszeniu upadłości nie można obciążyć składników masy upadłości m.in. hipoteką w celu zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości.
Wnioskodawca złożył apelację, ale została oddalona. Sprawa trafiła po raz pierwszy do Sądu Najwyższego, który wyrokiem z 15 maja 2015 r. (sygn. akt V CSK 480/14) uchylił to orzeczenie i nakazał powtórne rozpoznanie sprawy. Tym razem sąd zmienił rozstrzygnięcie i potwierdził postanowienie o wpisie hipoteki przymusowej. Syndyk ponownie złożył skargę kasacyjną, wskazując na istotne uchybienie: do wniosku o wpis hipoteki nie załączono tytułu wykonawczego (którym może być zgodnie z art. 777 k.p.c. m.in. orzeczenie sądu, referendarza sądowego, lub innego organu) opatrzonego klauzulą wykonalności. Tymczasem – jak okazało się w postępowaniu – wnioskodawca uzyskał stosowny tytuł wykonawczy dopiero po złożeniu wniosku o wpis hipoteki.
SN postanowienie znów uchylił i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy. Uzasadniając orzeczenie, wskazał, że istotnie, do wniosku o wpis nie dołączono tytułu wykonawczego. Tymczasem obowiązek taki wynika wprost z art. 6262 par. 3 i 31 k.p.c.
SN podkreślił, że sąd, rozpoznając wniosek, bada go jedynie od strony formalnej. Musi więc badać także dołączone do niego dokumenty. Jest to ważne z tego względu, że art. 29 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.) stanowi, iż wpis wywiera skutek od dnia złożenia wniosku.
– Tylko dokument istniejący w dniu złożenia wniosku i dołączony do niego może być brany pod uwagę. Jeżeli dokumentu takiego nie ma, to nie ma podstaw do dokonania wpisu – podkreślił sędzia SN Dariusz Dończyk.
ORZECZNICTWO
Postanowienie Sądu Najwyższego z 9 września 2016 r., sygn. akt V CSK 81/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
