Testament jest kluczowym dokumentem w procesie dziedziczenia, pozwalającym każdej osobie samodzielnie zdecydować, jak podzielić swój majątek po śmierci. Niestety, nawet drobne błędy formalne czy brak znajomości zasad dziedziczenia mogą prowadzić do konfliktów między spadkobiercami, unieważnienia testamentu, a nawet skomplikowanych postępowań sądowych. W niniejszym artykule przedstawiamy najczęstsze błędy popełniane przy sporządzaniu testamentów oraz praktyczne wskazówki, jak ich uniknąć.

Podstawa prawna

Zgodnie z art. 941 Kodeksu cywilnego, rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci może nastąpić jedynie przez testament. Przepis ten stanowi fundament dla wszelkich działań dotyczących dziedziczenia, podkreślając, że brak testamentu skutkuje dziedziczeniem ustawowym, co nie zawsze odpowiada intencjom spadkodawcy.

Najczęstsze błędy przy sporządzaniu testamentów

1. Brak zachowania formy testamentu

Testament może być sporządzony w różnych formach, jednak najbezpieczniejszymi są testamenty:

  • własnoręczny (holograficzny) – musi być napisany odręcznie przez spadkodawcę, opatrzony datą i podpisem;
  • notarialny – sporządzony w obecności notariusza;
  • urzędowy – sporządzony ustnie wobec wójta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego, w obecności dwóch świadków.

Niestety, zdarza się, że osoby korzystające z testamentów własnoręcznych popełniają błędy formalne, takie jak brak podpisu lub daty, co może prowadzić do nieważności dokumentu.

2. Pominięcie zachowku

Prawo chroni najbliższych członków rodziny poprzez instytucję zachowku. Nawet jeśli spadkodawca w testamencie pominie dzieci, małżonka lub rodziców, mają oni prawo do części majątku. Spadkobiercy obciążeni testamentem muszą wypłacić zachowek, co często prowadzi do sporów.

3. Niejasne lub sprzeczne zapisy

Testament powinien być jednoznaczny. Niejasne określenia, takie jak „przekazuję mojej rodzinie”, mogą prowadzić do sporów o interpretację zapisów. Sprzeczne postanowienia mogą być podstawą do podważenia testamentu.

4. Niespójność z rzeczywistością

Sporządzając testament, spadkodawca powinien jasno określić posiadany majątek. Jeśli wskazuje nieruchomość, którą sprzedał przed śmiercią, zapis ten może stać się niewykonalny.

Jak unikać błędów?

1. Konsultacja z prawnikiem lub notariuszem

Choć sporządzenie testamentu nie wymaga udziału profesjonalisty, współpraca z adwokatem lub notariuszem pozwala uniknąć błędów formalnych i prawnych. Testament notarialny jest szczególnie trudny do podważenia.

2. Regularne aktualizowanie testamentu

Kwestię uprawnienia do zmiany bądź odwołania testamentu reguluje kodeks cywilny. W artykule 944 § 1 k.c. wskazano, że może tego dokonać każdy, kto sporządził testament, o ile ma pełną zdolność do czynności prawnych. Zmienić albo odwołać testament można bez ograniczeń. Najważniejsze jest, aby dokonać tego skutecznie, zgodnie ze swoją wolą i obowiązującymi przepisami.

3. Precyzyjne zapisy

Warto szczegółowo opisywać, kto i co otrzymuje. Na przykład zamiast ogólnych zwrotów typu „Ja Marek Kowalski przekazuje mieszkanie swojemu synowi”, lepiej wskazać: „Ja Marek Kowalski powołuję mieszkanie mojemu synowi Janowi Kowalskiemu”.

Wola spadkodawcy zgodna z prawem

Testament to dokument, który powinien wyrażać wolę spadkodawcy w sposób jasny, precyzyjny i zgodny z prawem. Popełnienie nawet drobnego błędu może kosztować Twoich bliskich czas, pieniądze, a nierzadko również spokój. Dlatego warto poświęcić czas na staranne przygotowanie tego dokumentu i skorzystać z fachowej pomocy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.