OIPE: ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny

Aby obywatele Unii Europejskiej mogli w pełni korzystać z prawa do życia i pracy w całej UE, powstał długoterminowy oszczędnościowy niepracowniczy produkt emerytalny o charakterze transgranicznym. Jest dobrowolny i uzupełnia istniejące ustawowe i pracownicze produkty i programy emerytalne.

Część obywateli Unii Europejskiej mieszka i pracuje w innym państwie niż państwo ich obywatelstwa. W poszczególnych krajach mogą występować odmienne formy pracowniczych programów emerytalnych. W celu lepszego zabezpieczenia emerytalnego obywateli UE przyjęto nowe, uzupełniające rozwiązanie, uregulowane w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE).

Najważniejszą cechą tego produktu jest jego mobilność - przenosząc go do innego kraju zachowane zostają korzyści z długoterminowego inwestowania. Na razie możliwości przeniesienia OIPE do innych krajów są bardzo ograniczone, bowiem przedmiotowy produkt oferowany jest jedynie na terenie kilku państw.

Korzystanie z tego produktu w Polsce możliwe jest dzięki ustawie z dnia 7 lipca 2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym, która dookreśla szereg warunków, jakie powinny być spełnione, by ten produkt mógł być traktowany na równi z już istniejącymi. Z uwagi na przyjęcie rozwiązań funkcjonujących w ramach indywidualnego konta emerytalnego – OIPE jest potocznie nazywany „europejskim IKE”.

Podstawowe cechy OIPE

W przypadku zmiany miejsca zamieszkania oszczędzający ma możliwość przeniesienia produktu emerytalnego do nowego kraju lub może dalej wnosić składki na subkonto, na które wpłacane były składki przed zmianą miejsca zamieszkania. Wszelkie korzyści i ulgi przyznane przez dostawcę OIPE i związane z nieprzerwanym inwestowaniem zostają zachowane.

Koszty i opłaty związane z podstawowym OIPE nie mogą przekraczać 1 proc. zgromadzonego kapitału rocznie. Natomiast roczny limit wpłat wynosi trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok.

Wypłata środków zgromadzonych na subkoncie OIPE następuje na wniosek oszczędzającego po osiągnięciu 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55. roku życia, pod warunkiem dokonywania wpłat na subkonto OIPE co najmniej w pięciu dowolnych latach kalendarzowych albo dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na pięć lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty. Wypłata środków dokonywana jest także na wniosek osoby uprawnionej – w przypadku śmierci oszczędzającego.

Oszczędzający może wskazać jedną lub więcej osób, którym zostaną wypłacone środki zgromadzone na subkoncie OIPE w przypadku jego śmierci – dyspozycja ta może być w każdym czasie zmieniona.

Jeżeli małżeństwo oszczędzającego uległo rozwiązaniu przez rozwód lub zostało unieważnione, albo w czasie trwania małżeństwa oszczędzającego ustała wspólność majątkowa, środki przyznane małżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków są przekazywane w ramach wypłaty transferowej na subkonto OIPE albo IKE małżonka.

OIPE a podatki

Co do zasady oszczędzający w Polsce ma prawo do zwolnienia podatkowego przychodów uzyskanych w związku z gromadzeniem oszczędności na jednym subkoncie OIPE i ich wypłatą. W przypadku jego śmierci przychody otrzymane przez osobę uprawnioną również są wolne od podatku od osób fizycznych.

Jak można przystąpić do OIPE?

Osoba mieszkająca w Unii Europejskiej między 15. a 55. rokiem życia, która nie nabyła uprawnień emerytalnych, może wykorzystać OIPE do gromadzenia oszczędności. Produkt ten nie jest związany z zatrudnieniem, wobec czego osoby bezrobotne, przebywające na urlopie macierzyńskim czy studenci, również mogą założyć OIPE. Można posiadać tylko jedno konto OIPE, natomiast można jednocześnie korzystać z OIPE, IKE i IKZE.

W Polsce OIPE może być oferowane przez instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń, towarzystwa emerytalne, firmy inwestycyjne, firmy zarządzające aktywami lub podmiot zarządzający funduszami alternatywnymi. Na rynku są już pierwsze podmioty posiadające licencję na świadczenie usług OIPE.

Rola Rzecznika Finansowego w sporze dotyczącym OIPE

Rzecznik Finansowy reprezentuje interesy klientów w sporach z podmiotami rynku finansowego. Zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej podmiotem rynku finansowego jest m.in. dostawca oraz dystrybutor OIPE. Wobec powyższego z dniem 26 września 2023 r. zostały rozszerzone uprawnienia Rzecznika Finansowego w zakresie reprezentowania interesów i ochrony oszczędzającego w ramach OIPE oraz uprawnionego, co oznacza, że Rzecznik jest organem uprawnionym do wsparcia klienta w przypadku sporu z dostawcą czy dystrybutorem OIPE.

Partner