Jesteśmy gotowi bronić niezależności polskiego sądownictwa - zapowiedział Geoffrey Vos, przewodniczący Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ). Jej zgromadzenie ogólne w czwartek i piątek obraduje w Warszawie.

Głównym tematem spotkania jest przyszłość wymiaru sprawiedliwości w Europie. W czwartek wieczorem z przedstawicielami ENCJ spotka się prezydent Andrzej Duda.

Otwierając czwartkowe obrady, Voss mówił, że ENCJ bacznie obserwuje sytuację wymiaru sprawiedliwości w Polsce, a zwłaszcza Trybunału Konstytucyjnego i Krajowej Rady Sądownictwa. "Mam nadzieję, że te problemy zostaną rozwiązane" - dodał. Zarazem zadeklarował, że ENCJ jest gotowa działać, by bronić niezależności polskiego sądownictwa, m.in. wskazując na najlepsze praktyki europejskie w tej dziedzinie.

"Ale nasza sieć nie ma magicznej różdżki, która sprawi, że problemy znikną" - dodał Voss. "Możemy zaś przypominać władzy wykonawczej i ustawodawczej, że muszą zapewnić niezależność władzy sądowniczej" - oświadczył.

Przewodniczący KRS Dariusz Zawistowski podkreślił w swym wystąpieniu, że Rada najbardziej jest zaniepokojona zapowiedziami zmian w sądownictwie, w tym - zasad postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów.

"Ministerstwo Sprawiedliwości już pół roku temu zapowiedziało przedstawienie założeń reformy, ale dotychczas nie zostały one ujawnione" - zauważył szef KRS. Jak dodał, mówi się o "spłaszczeniu" struktury sądownictwa, z czym miałyby się łączyć ponowne powołania sędziów. Według Zawistowskiego, byłyby one "w oczywisty sposób niezgodne z konstytucją".

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar podkreślił, że "w Polsce trwa kryzys konstytucyjny". "Wyroki Trybunału Konstytucyjnego nie są publikowane, a prezydent nie zaprzysiągł trzech prawidłowo wybranych w 2015 r. sędziów TK" - zaznaczył. "Wydaje sie, że rząd ma świadomość nieefektywności TK" - dodał.

Według Bodnara w Polsce nie można obecnie mówić o prawidłowym trójpodziale władz; nie ma też konsultacji społecznych co do projektów ustaw wkraczających głęboko w prawa i wolności jednostki. Jak poinformował niektóre z nich już zaskarżył do TK. "W tym kontekście ważne jest, by takie ciała jak ENCJ dokładnie monitorowały to, co się dzieje w Polsce" - ocenił Rzecznik. "Chcielibyśmy oczekiwać solidarności od innych państw, które powinny prowadzić taki monitoring" - podkreślił.

RPO zaznaczył, że łatwo jest krytykować sądy, z drugiej strony trudno wytłumaczyć opinii publicznej dlaczego zapadł dany wyrok lub czemu skomplikowana sprawa trwa długo. Według niego łatwiej jest podnosić populistyczne argumenty o "kolesiach w sądach" niż usprawniać sądownictwo.

W tegorocznym zgromadzeniu bierze udział ponad stu reprezentantów rad sądownictwa z 30 krajów europejskich oraz przedstawiciele instytucji unijnych, świata akademickiego i organizacji prawniczych z całej Europy, w tym Vos oraz prezes Trybunału Sprawiedliwości UE prof. Koen Lenaerts - poinformował rzecznik KRS sędzia Waldemar Żurek.

KRS jest gospodarzem zgromadzenia ogólnego już po raz drugi - wcześniej zgromadzenie to odbyło się w naszym kraju 10 lat temu. Organizacja w Polsce Zgromadzenia Ogólnego ENCJ - jak zaznaczył Żurek - jest wyrazem "wysokiej oceny zaangażowania Rady w rozwój współpracy międzynarodowej i jej działań na rzecz budowy europejskiej przestrzeni sprawiedliwości".

Czwartkowa debata ma dotyczyć perspektyw wymiarów sprawiedliwości w Europie do 2035 r. Dyskusje piątkowe poświęcone będą m.in. zagadnieniom finansowania sądownictwa.

Europejska Sieć Rad Sądownictwa powstała w 2004 r. Zrzesza rady sądownictwa oraz niezależne od władzy wykonawczej i ustawodawczej instytucje działające na rzecz niezależności sądów oraz niezawisłości sędziów w krajach UE. KRS jest członkiem-założycielem tej organizacji.

Główne cele ENCJ to: współpraca rad sądownictwa oraz sędziów z państw Unii i państw starających się o akcesję; wymiana doświadczeń z funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości; przekazywanie specjalistycznej wiedzy, doświadczeń i propozycji instytucjom UE oraz innym organizacjom; wspieranie niezależnego sądownictwa oraz upowszechnianie dobrych praktyk w celu zapewnienia sprawnego i szybkiego działania wymiaru sprawiedliwości.