Prawo spadkowe. Zmarły nie zostawił testamentu. Co wtedy?
Przepisy w jasny sposób określają zasady dziedziczenia i grupy spadkobierców. Do pierwszej należą małżonek i zstępni (dzieci) spadkodawcy. Do drugiej należą małżonek i rodzice spadkodawcy. Trzecia grupa to małżonek i rodzeństwo. W grupie czwartej są dziadkowie, w piątej pasierbowie, a w szóstej gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy i Skarb Państwa.
Warto też dokładniej opisać kilka kwestii:
- Jeżeli osoba zmarła nie miała dzieci, ale na wciąż żyją jej rodzice i małżonek/małżonka, to każdy z rodziców otrzymuje po 25 proc. spadku, a współmałżonek 50 proc.
- Jeżeli osoba zmarła nie była w związku małżeńskim i nie posiadała dzieci, to w pierwszej kolejności spadek przypada rodzicom.
- Jeżeli spadek należy się rodzeństwu, które już nie żyje, to w dalszej kolejności dziedziczą dzieci rodzeństwa.
Testament w Polsce. Jak powinien wyglądać?
Testament w Polsce powinien spełniać określone wymogi prawne, aby był uznany za ważny. Oto kilka kluczowych aspektów:
- Testament własnoręczny: Całkowicie pisany, datowany i podpisany przez testatora (osobę sporządzającą testament). Nie wymaga obecności świadków.
- Testament ustny: Możliwy tylko w wyjątkowych sytuacjach, na przykład gdy testator znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci i nie jest w stanie sporządzić testamentu pisemnego. Musi być sporządzony przed dwoma świadkami.
- Zawartość: Testament powinien jasno określać wolę testatora odnośnie do dyspozycji jego majątkiem po śmierci. Może zawierać wskazanie spadkobierców, podział majątku, a także inne postanowienia, jak na przykład powołanie wykonawcy testamentu.
- Zdolność do sporządzenia testamentu: Osoba sporządzająca testament musi być pełnoletnia i mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Powinna również być świadoma swoich decyzji i konsekwencji sporządzenia testamentu.
- Świadomi wykluczenia z testamentu: W Polsce istnieje instytucja zachowku, która daje pewnym bliskim zmarłego (np. dzieciom, małżonkowi) prawo do części spadku, nawet jeśli zostali wykluczeni z testamentu.
- Zmiany i odwołanie testamentu: Testament może być w każdej chwili zmieniony lub odwołany przez testatora.
- Przechowywanie: Testament własnoręczny jest zalecane przechowywać w bezpiecznym miejscu, a w przypadku testamentu notarialnego, notariusz dba o jego przechowanie.