Przed śmiercią rodzice zamieszkali u naszej siostry, a po sprzedaniu domu przewieźli do niej najcenniejsze meble i obrazy – pisze pan Michał w imieniu swoim i brata. – Postanowiliśmy podzielić odziedziczone po rodzicach rzeczy i spłacić ich długi. Jednak siostra nie chce nas wpuścić do mieszkania, abyśmy mogli zabrać swoją część spadku. Wprawdzie został sporządzony spis inwentarza, ale mamy wątpliwości, czy obejmuje wszystkie przedmioty. Naszym zdaniem zabrakło w nim dwóch cennych obrazów, które jeszcze niedawno widzieliśmy u rodziców. Czy możemy zmusić siostrę, aby je oddała – pyta czytelnik
Spadkobierca (czyli jeden z braci ) ma prawo wnieść do sądu wniosek o wyjawienie przez siostrę (będącej współspadkobiercą) przedmiotów spadkowych, które jego zdaniem nie zostały ujęte w spisie inwentarza. We wniosku powinien wskazać przyczyny uzasadniające twierdzenie, że nie jest on wiarygodny. Wniosek składa wtedy, gdy ma wątpliwości, czy w spisie inwentarza zostały zamieszczone wszystkie przedmioty, które posiadali zmarli rodzice i w związku z tym należą do spadku, bądź czy wskazane tam długi istnieją. Powinien w nim określić, o jakie przedmioty chodzi, dokładnie je opisać i np. uprawdopodobnić, że objęty spisem inwentarza stan czynny spadku nie wystarczy na pokrycie długów spadkowych.
Właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd spadku, czyli ten, który orzekał o tym, kto dziedziczy. Najczęściej jest to sąd właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Sąd może nakazać siostrze pana Michała, aby złożyła oświadczenie, że nie zataiła ani nie usunęła żadnego przedmiotu spadkowego, bądź też dostarczyła wykaz przedmiotów spadkowych nie ujawnionych w spisie inwentarza i określiła miejsce, w którym się znajdują. Ma także prawo zażądać od niej złożenia zapewnienia, że oświadczenie lub wykaz są prawidłowe i zupełne. Jeśli odmówi odpowiedzi, ma prawo ukarać ją grzywną. Jeżeli więc obrazy nie zostały sprzedane jeszcze za życia rodziców i wchodzą do schedy spadkowej, to siostra na żądanie sądu będzie musiała je wykazać i podać, gdzie się znajdują, mimo że nie zostały wyszczególnione w spisie inwentarza.
Nakazując złożenie oświadczenia sąd wydaje postanowienie, od którego zobowiązany spadkobierca, a także spadkobierca domagający się wyjawienia przedmiotów spadku, mają prawo wnieść apelację do sądu drugiej instancji. Wnioskodawca może np. zaskarżyć postanowienie, jeśli sąd spadku odmówi żądaniom zawartym we wniosku i nie zobowiąże spadkobiercy (w tym przypadku siostry naszego czytelnika) do wyjawienia przedmiotów spadkowych.
Podstawa prawna
Art. 655–660 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).