Subskrybuj nas na Youtube
TEZA: Wykazanie przez powoda istnienia wierzytelności, której egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna (będącej jedną z przesłanek decydujących o przypisaniu członkom zarządu spółki z o.o. odpowiedzialności z art. 299 par. 1 kodeksu spółek handlowych), powinno nastąpić co do zasady poprzez przedstawienie przysługującego mu względem spółki tytułu.
Sygn. akt V ACa 166/15, WYROK SĄDU APELACYJNEGO W KATOWICACH z 6 października 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Spółka z o.o. wniosła o zasądzenie od trzech byłych członków zarządu kwoty 150 tys. zł. Pozwani byli członkami zarządu spółki w okresie, w którym powstały wierzytelności z tytułu umów dzierżawy. W 2011 r. wpłynął wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości, a sama spółka domagała się ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu. Wszczęte postępowania upadłościowe zostało ostatecznie umorzone z powodu braku środków finansowych na jego prowadzenie.
Jako podstawę odpowiedzialności pozwanych spółka wskazała art. 299 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.; dalej: k.s.h.).
Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił powództwo. Jego zdaniem w niniejszej sprawie powódka nie udowodniła przesłanek odpowiedzialności pozwanych, ponieważ nie wykazała, że dysponuje przeciwko spółce tytułem egzekucyjnym. Dysponowanie przez wierzyciela takim tytułem jest warunkiem koniecznym, aby mógł on dochodzić swych wierzytelności od członków zarządu spółki. Jedyny wyjątek od sytuacji, gdy tytuł egzekucyjny jest niezbędny, zachodzi wtedy, gdy uzyskanie takiego tytułu jest niemożliwe, bo spółka utraciła byt prawny wskutek wykreślenia jej z rejestru. Spółka z o.o. zaskarżyła wyrok. Sąd II instancji oddalił apelację.
UZASADNIENIE
Wykładnia art. 299 par. 1 k.s.h. polega na tym, że wierzyciel, powołując się na bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce i kierując swoje roszczenie przeciwko członkom jej zarządu, powinien w każdym wypadku legitymować się tytułem egzekucyjnym przeciwko spółce. Skoro wymieniony przepis uzależnia możliwość wystąpienia z przewidzianym w nim roszczeniem od okazania się bezskuteczności egzekucji, to jego hipoteza niewątpliwie obejmuje uprzednie wszczęcie egzekucji, a tym samym jeszcze wcześniejsze uzyskanie tytułu wykonawczego. Jedynie wyjątkowo, gdy dla wykazania przesłanki bezskuteczności egzekucji nie jest wymagane wszczęcie przez wierzyciela postępowania egzekucyjnego, można uznać, że istnienie zobowiązania spółki wobec wierzyciela nie musi być wykazane tytułem wykonawczym. W takim wypadku wystarczy tytuł egzekucyjny, z tym że musi to być orzeczenie wydane w innej wcześniejszej sprawie toczącej się wyłącznie przeciwko spółce, a nie przeciwko członkom zarządu. Rozstrzyganie o odpowiedzialności członków zarządu spółki oraz o odpowiedzialności spółki wobec jej wierzyciela stanowiłoby nie tylko odwrócenie przyjętego w tym przepisie porządku rzeczy. Zgodnie z nim za zobowiązania odpowiada przede wszystkim podmiot, który je zaciągnął, ale byłoby też orzekaniem o stosunku prawnym między dwoma partnerami, to jest wierzycielem i spółką, z których jeden (tj. spółka) jako strona w tym postępowaniu by nie występował.