Nowelizacja - jak deklarowano po jej uchwaleniu - jest reakcją na zachowania właścicieli nieruchomości, którzy dążąc do przejęcia mieszkań, utrudniają lokatorom korzystanie z zajmowanych lokali; wyłączają prąd lub ogrzewanie, odcinają dostęp do wody, dewastują budynek czy niszczą jego części wspólne, np. poprzez usuwanie drzwi i okien. Media donosiły o przypadkach właścicieli kamienic wykupujących je, żeby zmodernizować i sprzedać nowe mieszkania lub wyburzyć i postawić nowy budynek.

Dotąd w Kodeksie karnym był zapis, że karze do 3 lat więzienia może podlegać ten, kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec osoby dla zmuszenia jej do określonego działania. Sądy sformułowanie "wobec osoby" traktowały jednak literalnie i karały wyłącznie za fizyczne oddziaływanie, a nie działania pośrednie.

Na potrzebę zmiany prawa w tym zakresie wskazywała m.in. poprzednia Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz. Projekt zmian w tej sprawie latem zeszłego roku przygotował Senat; została uchwalona we wrześniu, podpisał ją prezydent Andrzej Duda.

Wchodzące w życie zmiany w Kodeksie karnym wprowadzają karę za nowy typ przestępstwa: stosowanie wobec kogoś innej przemocy niż bezpośrednia w sposób uporczywy lub "istotnie utrudniający innej osobie korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego". Będzie za to groziło do 3 lat więzienia. Takie przestępstwo ma być ścigane na wniosek pokrzywdzonego. Ustawodawca ma na myśli zwiększenie dzięki temu ochrony lokatorów nękanych przez osoby chcące przejąć ich mieszkania.

Prawo w Polsce: Nie można przyjąć, że ustawodawca jest nieracjonalny
Prawo w Polsce: Nie można przyjąć, że ustawodawca jest nieracjonalny

Zobacz również

Zmiany dotyczą także Prawa budowlanego oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Do Prawa budowlanego dodano m.in. przepis, zgodnie z którym budynki powinny być w czasie ich użytkowania poddawane kontroli w przypadku zgłoszenia przez lokatorów dokonania "nieuzasadnionych względami technicznymi lub użytkowymi ingerencji lub naruszeń".

W razie stwierdzenia takich naruszeń, których charakter uniemożliwia lub znacznie utrudnia użytkowanie w celach mieszkalnych, organ nadzoru budowlanego nakazuje przywrócenie stanu poprzedniego. Decyzja ta podlega natychmiastowemu wykonaniu. Osoba, która nie zastosuje się do decyzji będzie mgła zostać ukarana mandatem w wysokości do 2 tys. zł. Wykroczeniem od czwartku stanie się też nieprzeprowadzenie kontroli obiektu przez jego właściciela lub zarządcę, gdy zgłoszono, że w obiekcie dokonano nieuzasadnionej ingerencji lub naruszenia. (P