Ośrodek Badań Studiów i Legislacji KRRP przygotował dla Sejmu opinię w sprawie projektu nowej ustawy o TK. Krytycznie odnosi się w niej do większości zaproponowanych zmian.

Autorzy opinii krytykują przepis, zgodnie z którym TK ma orzekać w pełnym składzie przy obecności co najmniej 13 sędziów, chyba że ustawa stanowi inaczej. "Proponowane rozwiązanie stoi w sprzeczności zarówno z zasadą racjonalnego ustawodawcy, jak również elementarnymi regułami, kształtującymi efektywność orzekania, a co za tym idzie godzi również w konstytucyjne prawo do sądu " - czytamy w opinii.

Jej autorzy wskazują, że naturalną konsekwencją takiej regulacji będzie znaczące wydłużenie postępowań. Perspektywa przewlekłości nie będzie dotyczyć jednak tylko procesu przed TK, a obejmie również postępowania przed sądami powszechnymi. "Czas oczekiwania na odpowiedź Trybunału na skierowane doń pytanie prawne znacząco się bowiem wydłuży."

Kolejny przepis, który budzi wątpliwości stanowi, że orzeczenia mają zapadać większością 2/3 głosów.

W ocenie autorów opinii propozycja ta jest niezgodna z art. 190 ust. 5 konstytucji stanowiącym, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów.

"Oprócz oczywistej sprzeczności z przywołaną wyżej normą konstytucyjną, jak również utrwaloną tradycją postępowania organów władzy sądowniczej, przepis może prowadzić do daleko idącego ograniczenia możliwości wykonywania przez Trybunał Konstytucyjny jego obowiązków orzeczniczych." Takie konsekwencje może rodzić zwłaszcza powiązanie kwalifikowanej większości z nową formułą "pełnego składu".

W opinii zwrócono też uwagę, że projektodawcy nie zaproponowali też jakichkolwiek rozwiązań, które dotyczyłyby statusu sprawy nie rozstrzygniętej z powodu braku wymaganej większości głosów. "Czyni to zasadnym przypuszczenie, iż wbrew temu, co ujęte zostało w uzasadnieniu projektu, wnioskodawcom nie chodziło w tym wypadku o cyt. „zwiększenie powagi i znaczenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego”, a raczej o znaczące ograniczenie efektywności jego działania, a tym samym obniżenie rangi i autorytetu tego organu, co samo w sobie godzi w podstawy demokratycznego państwa prawnego."

Autorzy opinii odnosząc się z kolei do przepisów, traktujących o statusie spraw zawisłych przed Trybunałem Konstytucyjnym przed dniem wejścia w życie projektowanej nowelizacji, krytykują propozycję, zawartą w art. 2 projektu. Stanowi on, iż jeżeli postępowanie wszczęte przed wejściem w życie ustawy nie jest prowadzone przez skład sędziów określony w ustawie nowelizującej, postępowanie wszczyna się na nowo. "Przywołany przepis stanowi przejaw niedopuszczalnej ingerencji władzy ustawodawczej w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego, w zakresie dotyczącym trybu procedowania."

Negatywnie oceniona została również rezygnacja z zakazu reelekcji sędziów TK. W ocenie autorów opinii "pozostaje to w sprzeczności z konstytucyjną zasadą niezawisłości sędziowskiej, której podstawową instytucjonalną gwarancją w odniesieniu do sędziów Trybunału jest wyeliminowane możliwości ubiegania się przez nich o ponowny wybór."

Zaniepokojenie budzi także pośpiesznie realizowana inicjatywa ustawodawcza posłów - czytamy w konkluzjach.

PS/źródło: KRRP