Subskrybuj nas na Youtube
Gospodarka komunalna stanowi jedną z najistotniejszych dziedzin działalności samorządu terytorialnego, a zasady jej prowadzenia są uregulowane w komentowanej poniżej ustawie z 20 grudnia 1996 r.
/>
/>
Na jej podstawie jednostkom samorządu terytorialnego powierzono bieżące zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców wspólnoty samorządowej. Niniejsza część komentarza skupia się na próbie wyjaśnienia pojęcia gospodarki komunalnej, co do którego istnieje wiele kontrowersji, mimo że art. 1 u.g.k. zawiera ustawową definicję tego terminu. Jednak z uwagi na to, że ustawodawca w tym przepisie posłużył się licznymi pojęciami nieostrymi (jak np. zadania o charakterze użyteczności publicznej, zbiorowe potrzeby ludności, usługi powszechnie dostępne), precyzyjne określenie ich zakresu sprawia w praktyce trudności. To zaowocowało bogatym orzecznictwem sądowym i sądowoadministracyjnym.
Pojawiały się również wątpliwości natury konstytucyjnej co do rozdziału działalności państwa i samorządu terytorialnego. W rezultacie orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego określiło miejsce i rolę samorządu terytorialnego względem roli państwa w sferze publicznej i zadań publicznych. Komentowana ustawa stanowi skonkretyzowanie konstytucyjnej zasady decentralizacji, przez co wzrasta znaczenie samorządów w obrocie prawnym i gospodarczym. Niekiedy jednak może to prowadzić do nadmiernego obciążenia JST odpowiedzialnością i ogromem zadań. Zagadnienie gospodarki komunalnej nie może być analizowane bez odwołania się do zadań własnych przypisanych poszczególnym szczeblom samorządu terytorialnego w ustawach regulujących ich ustrój (ustawach samorządowych lub ustrojowych) oraz w ustawach szczególnych. Zadania powierzone samorządowi terytorialnemu wpływają bowiem bezpośrednio na zakres sprawowanej przez daną jednostkę gospodarki komunalnej.
Przepisy regulujące daną dziedzinę są wręcz niezbędne dla osiągnięcia celu przyświecającego ustawodawcy, który musi przyznać JST konkretne kompetencje i narzędzia. Dokładne ustalenie katalogu zadań jest istotne również z tego względu, że gminy, powiaty i województwa mają wykonywać różne zadania i w praktyce okazuje się konieczne rozgraniczenie ich kompetencji. Problemy może stwarzać również to, że zakres zadań własnych JST ulega modyfikacji wraz z każdą zmianą przepisów ustaw ustrojowych i ustaw szczególnych. Nie mniej ważna jest kwestia, jakie podmioty są powołane do wykonywania zadań w ramach gospodarki komunalnej. Istotne jest bowiem określenie, kto odpowiada za skuteczne realizowanie danego zadania czy też zaspokojenie konkretnej potrzeby mieszkańców. Tylko w ten sposób jest możliwe wyciągnięcie konsekwencji prawnych wobec podmiotu, który nie wywiązuje się ze swych obowiązków. Regulacje u.g.k. wskazują, że JST mogą się zajmować gospodarką bezpośrednio bądź za pośrednictwem odrębnych podmiotów o różnym stopniu samodzielności. Ustawodawca pozostawił przy tym samorządom pewien margines swobody wyboru formy, w jakiej zadania własne będą realizowane. Artykuł 2 u.g.k. przewiduje możliwość utworzenia w tym celu w szczególności samorządowego zakładu budżetowego lub spółki prawa handlowego. Dyskusyjne okazało się ponadto zagadnienie, czy sprawowanie gospodarki komunalnej przez JST (lub inny powołany podmiot) stanowi działalność gospodarczą, a tym samym czy podmioty te podlegają regułom wolnego rynku oraz czy muszą spełniać rygorystyczne wymogi stawiane przedsiębiorcom uczestniczącym w obrocie prawnym i gospodarczym.
Aby zrealizować podstawową – praktyczną funkcję niniejszego komentarza, w jego treści autorzy zamieścili wzory i przykłady.
Ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (cz. 1)
Kolejna część komentarza ukaże się 23 września
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – baza publikacji
Dotychczas w dodatku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 14, poz. 114 ze zm.),
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. nr 27, poz. 1505 ze zm.),
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112 ze zm.),
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1202).
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 391 ze zm.),
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w dotychczasowych wydaniach DGP na www.edgp.gazetaprawna.pl
Wykaz skrótów
konstytucja – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.).
k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
k.p. – ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
k.p.c. – ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
k.s.h. – ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.).
u.b. – ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 642 ze zm.).
u.d.l. – ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 618 ze zm.).
u.f.p. – ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).
u.g.k. – ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 45, poz. 236 ze zm.).
u.o.k.k. – ustawa z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 331).
u.o.p.d.k. – ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 406 ze zm.).
u.p.o.s. – ustawa z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 855 ze zm.).
u.p.s. – ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 163 ze zm.).
u.p.z.p. – ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.).
u.p.z.r.p. – ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 149 ze zm.).
u.s.d.g. – ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 854 ze zm.).
u.s.g. – ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.).
u.s.p. – ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 595 ze zm.).
u.s.t. – ustawa z 19 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. nr 16, poz. 95 ze zm.). (pierwotny tytuł ustawy o samorządzie gminnym).
u.s.w. – ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 596 ze zm.).
u.ś.o.z.f.ś.p. – ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.).