Uchylenie przez sędziego apelacyjnego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia nie przesądza o tym, że nie będzie on bezstronny, gdy sprawa trafi do niego ponownie. Taki wniosek płynie z wczorajszego wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Sędziowie pochylili się nad art. 40 par. 1 pkt 7 kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z nim sędzia jest z mocy prawa wyłączony od orzekania w danej sprawie, jeżeli brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone. Przepis ten nie obejmuje więc takich przypadków, kiedy to sędzia w postępowaniu apelacyjnym uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji, a później – na skutek ponownej apelacji – wydał wyrok w tej sprawie.
Mecenas Renata Jakubowska, pełnomocnik skarżącego, podnosiła, że taka sytuacja budzi wątpliwości co do bezstronności sędziego. Tłumaczyła, że uchylając wyrok i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania, wyrobił on już sobie pogląd na kwestię winy i sprawstwa oskarżonego i dał temu wyraz (lub mógł dać), formułując wytyczne dla sądu I instancji. I dlatego pominięcie tej przesłanki w przepisie regulującym zasady wyłączenia sędziego z mocy ustawy godzi w przewidziane w art. 45 konstytucji prawo do sądu, a w szczególności prawo do bezstronnego sądu.
Ta argumentacja nie przekonała trybunału. Maria Gintowt-Jankowicz, sędzia sprawozdawca, przypomniała, że funkcja postępowania apelacyjnego jest przede wszystkim kasatoryjna. A to oznacza, że sąd II instancji kontroluje orzeczenia wydane w I instancji co do zasady w oparciu o akta. Podstawą uchylenia wyroku może być m.in. brak spójności między ustaleniami faktycznymi a kwalifikacją prawną czynu. Jednak wskazania, które sąd II instancji czyni przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia, służą jedynie unikaniu powtórki tych samych błędów. – Sąd II instancji może np. zalecić uzupełnienie materiału dowodowego, ale te zalecenia nie mogą być traktowane przez I instancję jako kierunek oceny tych dowodów – podkreślała.
Tak więc w jej opinii, na podstawie tak sformułowanych przez sąd apelacyjny wytycznych, nie sposób dojść do wniosku, że sąd II instancji wyrobił już sobie pogląd na kwestię winy i sprawstwa oskarżonego.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 16 kwietnia br., sygn. akt SK 66/13 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia