Zostałem zobowiązany do opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień prowadzonej w naszym mieście. Mam jednak problemy finansowe. Czy na mój wniosek organ jednostki samorządu terytorialnego może udzielić ulgi, odroczyć spłatę, rozłożyć ją na raty lub w ogóle zobowiązanie umorzyć?
Zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi organy samorządu terytorialnego w miastach liczących ponad 50 tys. mieszkańców i organy powiatu mogą organizować i prowadzić izby wytrzeźwień. Do izby wytrzeźwień doprowadzane są osoby w stanie nietrzeźwości, które swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym lub w zakładzie pracy, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu lub zdrowiu innych osób – art. 40 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości w art. 422 ust. 2 pkt 1 stanowi, że za pobyt w izbie wytrzeźwień od osoby przyjętej pobierana jest opłata, która stanowi dochód jednostki samorządu terytorialnego. Wysokość opłaty określa organ stanowiący j.s.t. w drodze uchwały. Ustalając wysokość opłaty, organ uwzględnia przeciętny koszt pobytu osoby przyjętej. Określona przez organ stanowiący j.s.t. kwota opłaty nie może przekroczyć maksymalnej stawki wynoszącej w 2015 r. 302,70 zł (art. 422 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości). Wskazana kwota maksymalna podlega corocznej waloryzacji o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, w poprzednim roku kalendarzowym.
W wyjątkowych przypadkach, kierując się szczególnym charakterem placówki, organy jednostek samorządu terytorialnego mogą postanowić w drodze uchwały, o odstąpieniu od pobierania opłat przez tę placówkę (art. 422 ust. 10 ustawy o wychowaniu w trzeźwości).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 28 stycznia 2013 r. (sygn. akt I SA/Rz 1029/12) orzekł, że opłata za pobyt w izbie wytrzeźwień ma charakter opłaty administracyjnej i jest świadczeniem wynikającym ze stosunku publicznoprawnego. Stanowi ona dochód j.s.t. zgodnie z art. 60 pkt 7 ustawy o finansach publicznych (dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw).
Z kolei WSA w Gliwicach w wyroku z 3 czerwca 2014 r. (sygn. akt I SA/Gl 1209/13) orzekł, że w myśl art. 64 ust. 1 ustawy o finansach publicznych właściwy organ na wniosek zobowiązanego może udzielać określonych w art. 55 ulg w spłacie zobowiązań z tytułu należności, o których mowa w art. 60. W przepisie tym chodzi o możliwość umarzania niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym w całości albo w części lub odraczania albo rozkładania ich na raty. Środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym są zaś m.in. dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw.
Zatem z tytułu opłat pobieranych za pobyt w izbie wytrzeźwień organ j.s.t. na wniosek zobowiązanego może udzielać ulg, tj. może zobowiązanie umorzyć w całości albo w części, odroczyć jego termin płatności lub rozłożyć na raty.
W wyroku z 21 listopada 2012 r. WSA w Warszawie (sygn. akt. V SA/Wa 2119/12) orzekł, że rozstrzygnięcie w przedmiocie umorzenia należności w części, odroczenia płatności lub rozłożenia na raty spłat uzależnione jest od wniosku dłużnika. Powinien on we wniosku wykazać swój ważny interes, szczególnie okoliczność, że z uwagi na swoją sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów nie jest w stanie uiścić należności, a jej ściągnięcie w drodze egzekucji spowodowałoby dla niego i rodziny nadmierne obciążenie majątkowe lub inne ciężkie skutki. Orzekając o udzieleniu ulgi, organ j.s.t. za podstawę rozstrzygnięcia przyjmuje ważny interes dłużnika i interes publiczny.
Podstawa prawna
Art. 39 ust. 1, art. 40 ust. 1, art. 422 ust. 2, 6 i 10 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1356 ze zm.). Art. 55, art. 60, art. 64 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).