Procedura Niebieskiej Karty to specjalne narzędzie, które ma służyć przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Szczególna ochrona osoby pokrzywdzona czy zagrożonej przemocą rozpoczyna się z chwilą wypełnienia formularza (NK-A) przez policjanta, przedstawiciela pomocy społecznej, oświaty, ochrony zdrowia lub gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

rozwiń ›

Co to jest Niebieska Karta

Niebieska Karta są to czynności podejmowane przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia, w przypadku gdy do dojdzie do podejrzeń przemocy w rodzinie.

Po co Niebieska Karta

Niebieska Karta została opracowana przez Komendę Główną Policji i Komendę Stołeczną Policji, przy współpracy z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

13 września 2011 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie procedury "Niebieskiej Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta". Rozporządzenie weszło w życie 18 października 2011 r.

Ideą procedury jest współpraca między służbami działającymi na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, działania wobec osób stosujących przemoc oraz na rzecz ochrony osób krzywdzonych.

Przemoc w rodzinie

Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Kto może być ofiarą przemocy w rodzinie

Ofiarą przemocy w rodzinie mogą być:

  • współmałżonkowie;
  • partnerzy w związkach nieformalnych;
  • dzieci;
  • osoby starsze;
  • osoby niepełnosprawne.

Formy przemocy w rodzinie

Najczęstsze formy przemocy w rodzinie to:

Przemoc fizyczna:

  • bicie,
  • popychanie,
  • kopanie,
  • duszenie,
  • bicie przedmiotami,
  • parzenie,
  • policzkowanie.

Przemoc psychiczna:

  • wyśmiewanie,
  • szydzenie,
  • lżenie,
  • okazywanie braku szacunku,
  • poddawanie stałej krytyce,
  • kontrolowanie i ograniczanie kontaktu z bliskimi.

Przemoc seksualna:

  • wymuszanie pożycia seksualnego,
  • wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych,
  • wymuszanie seksu z osobami trzecimi.

Inny rodzaj zachowań:

  • demolowanie mieszkania,
  • pozostawianie bez opieki osoby, która z powodu choroby, niepełnosprawności bądź wieku nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb,
  • zmuszanie do zażywania środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków.

Z czego składa się Niebieska Karta

Niebieska Karta składa się z dwóch części, które mają funkcjonariusze podczas interwencji dotyczącej przemocy domowej – karty/formularza A i karty/formularz B.

  • W karcie A dokumentuje się zgłoszoną sytuację i co zastano na miejscu, a także jakie działania podjęto.
  • Karta B jest dokumentem dla osób pokrzywdzonych i to one ją otrzymują. Zawiera definicję przemocy, praw człowieka, informację o miejscach gdzie można uzyskać pomoc. Formularza B nie przekazuje się osobie podejrzanej o stosowanie przemocy w rodzinie.

Formularz A Niebieskiej Karty

Wypełnienie formularza A Niebieskiej Karty powinno nastąpić w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, a w sytuacji, gdy ten kontakt jest niemożliwy, bez udziału tej osoby.

W sytuacji, kiedy osoba, wobec, której istnieje podejrzenie, że doznaje przemocy w rodzinie zostanie przewieziona do lecznicy, formularz A wypełnia przedstawiciel ochrony zdrowia.

Rozmowę z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przeprowadza się w warunkach gwarantujących swobodę wypowiedzi i poszanowanie godności tej osoby oraz zapewniających jej bezpieczeństwo.

Niebieska Karta daje przywileje, ale po dwóch latach mnożą się pytania
Niebieska Karta daje przywileje, ale po dwóch latach mnożą się pytania

Zobacz również

Jeżeli osobą doznającą przemocy jest dziecko, to czynności w ramach procedury Niebieskie Karty przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna. W sytuacji gdy to rodzice lub opiekun są podejrzani o stosowanie przemocy wobec dziecka, czynności przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej czyli np. dziadków, pradziadków oraz rodzeństwa (w miarę możliwości również w obecności psychologa).

Formularz A Niebieskiej Karty jest przekazywany niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 7 dni od dnia wszczęcia procedury przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego. Kopia formularza A pozostaje u wszczynającego procedurę. Wypełnienie formularza A nie zwalnia z obowiązku podjęcia działań interwencyjnych zapewniających bezpieczeństwo osobie doznającej przemocy.

Formularz B Niebieskiej Karty

Zarówno dziecko, jak i osoba dorosła mają prawo wiedzieć, jakie działania będą podjęte w ich sprawie, gdzie mogą się zwrócić się o pomoc, jak dalej procedura ta będzie wyglądać.

Jeśli dziecko nie ma pełnoletniego rodzeństwa, a np. dziadkowie nie żyją, bądź mieszkają należy powiadomić sąd rodzinny i nieletnich o wgląd w sytuację rodzinną dziecka, a formularz B powinien pozostać u osoby rozpoczynającej procedurę - do czasu sytuacja dziecka zostanie rozstrzygnięta.

Procedura Niebieskiej Karty podzielona jest na 6 kolejnych etapów. To:

  • wszczęcie procedury;
  • opracowanie indywidualnego planu pomocy;
  • oddziaływanie na sprawcę przemocy;
  • realizacja indywidualnego planu pomocy;
  • ewentualne zdarzenia niebezpieczne w trakcie procedury „Niebieskie Karty”;
  • zakończenie procedury „Niebieskie Karty”.
Zadania członków zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej:

• udzielanie pomocy osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;

• podejmowanie działań w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, w celu zaprzestania stosowania tego rodzaju zachowań;

• opracowanie indywidualnego planu pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, i jej rodziny, który zawiera propozycje działań pomocowych;

• podejmowanie działań w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, w szczególności:

- diagnoza sytuacji rodziny, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą;

- przekazanie informacji o konsekwencjach popełnianych czynów;

- motywacja do udziału w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych;

- przeprowadzanie rozmowy pod kątem nadużywania alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków;

- przekazanie informacji o koniecznych do zrealizowania działaniach w celu zaprzestania stosowania przemocy w rodzinie.

















Po przekazaniu Niebieskiej Karty zespołowi interdyscyplinarnemu zostaje wszczęta procedura ochronna. Przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego przekazuje formularz "Niebieska Karta-A" pozostałym członkom zespołu lub grupy roboczej niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni od dnia jego otrzymania.

Na posiedzenie grupy roboczej lub zespołu interdyscyplinarnego, zaprasza się osobę, wobec, której jest podejrzenie, że doznaje przemocy w rodzinie. Na posiedzeniu analizuje się sytuację rodzinną oraz wypełnia formularz Niebieska Karta- C. Następnie formułuje się wspólnie indywidualny plan pomocy. Osoba doznająca przemocy ma wpływ na to, co dzieje się w sprawie jej rodziny. Jeżeli pokrzywdzona nie przyjdzie, to nie wstrzymuje to prac zespołu interdyscyplinarnego ani grupy roboczej. Na posiedzenie nie zaprasza się dzieci.

Kolejnym etapem jest wypełnienie Formularza D Niebieskiej Karty. Członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej wypełniają go w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Przepisy nie precyzują jednak, czy ma to się odbyć podczas posiedzenia czy indywidualnego kontaktu członka zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej z daną osobą.

Wszystkie działania zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej są dokumentowane poprzez formularze "Niebieska Karta" oraz w sposób ustalony przez członków zespołu i zapisany w regulaminie pracy zespołu. Ta dokumentacja jest przekazywana policji lub prokuraturze w przypadku podejrzenia o popełnieniu przestępstwa.

Zakończenie procedury Niebieskiej Karty

Zakończenie procedury następuje w przypadku:

  • ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy albo;
  • rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań.

Jeżeli osoba pokrzywdzona doświadcza przemocy powinna powiadomić:

  • policję, dzwoniąc na numer 997 lub 112,
  • prokuraturę.

Na interwencję zawsze można wzywać policję czy zwrócić się o pomoc do podmiotu/organizacji realizujących działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Można również poprosić dzielnicowego, aby przyszedł do domu i udzielił stosownej pomocy i niezbędnych informacji.

Przemoc w rodzinie. Co może zrobić policja

Policjant ma obowiązek:

  • zapewnienia bezpieczeństwa wykonując czynności, ma prawo zatrzymywania sprawców przemocy w rodzinie stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego);
  • przekazania informacji o interweniujących policjantach (stopień, imię i nazwisko oraz numer identyfikacyjny;
  • policjantów, nazwa i siedziba jednostki, w której pełnią służbę);
  • przekazania, na wniosek sądu lub prokuratury, dokumentacji policyjnej jako dowodów w postępowaniu;
  • uczestniczenia, na wniosek sądu, jako świadkowie w sprawie karnej.